Troponina (T, I, C) – normy w wynikach badań krwi

Troponiny (T, I) w mięśniu sercowym – czym są?

Troponiny to białka obecne we wszystkich mięśniach szkieletowych i mięśniu sercowym. Istnieją trzy typy troponin: C, T oraz I (na wynikach badań podawane odpowiednio jako TnC, TnT i TnI). Wszystkie odpowiadają za regulację skurczu mięśni. Wyróżniamy również tzw. troponiny sercowe:

• troponinę sercową T (cTnT),
• troponinę sercową I (cTnI).

Wśród wszystkich typów troponin to one są najczęściej oznaczane. Uszkodzenie komórek mięśniowych powoduje „wylanie się” ich zawartości i przedostanie się troponin do krwi. Sytuację taką obserwujemy między innymi w przypadku zawału mięśnia sercowego, w którym znaczące podwyższenie ich stężenia we krwi (tym większe, im większy obszar mięśnia został objęty zawałem) ma miejsce już po 3–4 godzinach od wystąpienia zawału. Powrót do wartości wyjściowych następuje po ok. 10–14 dniach.

Przeczytaj również: Ablacja serca – na czym polega, wskazania, bezpieczeństwo

Troponiny sercowe a zawał – kiedy wykonać badanie?

Najważniejszym wskazaniem do oznaczenia stężenia troponin sercowych jest wystąpienie objawów ostrego zespołu wieńcowego: bólu w klatce piersiowej (ściskającego, rozpierającego, palącego) i w obrębie: lewego ramienia, szyi, żuchwy lub pleców (tzw. ból odniesiony) trwającego co najmniej 20 minut i nie ustępującego po podaniu nitrogliceryny.

Objawy te nasuwają podejrzenie zawału serca i wymagają jak najszybszej weryfikacji – jej elementem jest oznaczenie troponin, które powinno być wykonane trzykrotnie:

• jak najszybciej od pojawienia się bólu,
• po 3–6 godzinach,
• po 9–12 godzinach.

Analizując kierunek zmian poziomu troponin, lekarz może z dużą pewnością rozpoznać lub wykluczyć zawał mięśnia serca.

Troponiny oznacza się również u pacjentów ze stabilną dusznicą bolesną, u których wystąpiły objawy destabilizacji. Należą do nich: nasilenie dolegliwości, wystąpienie dolegliwości również w spoczynku, zanik reakcji na dotychczasowe leczenie.

Niestabilna dusznica w znaczący sposób podnosi ryzyko wystąpienia niedokrwienia serca i zawału w przyszłości, dlatego tak ważne jest jej monitorowanie. Ponadto badanie stężenia troponin przydatne jest we wszystkich innych przypadkach, w których podejrzewa się uszkodzenie mięśnia sercowego.

Troponina – norma w wynikach badań krwi

Do badania troponin nie trzeba się przygotowywać. Próbka do oceny pobierana jest przez nakłucie żyły – najczęściej w okolicy dołu łokciowego – i pobranie krwi do probówki. Krew poddawana jest następnie analizie w specjalnym urządzeniu. Aby uniknąć krwawienia z miejsca wkłucia, po wyjęciu igły powinno się uciskać je przez kilka minut. Dla bezpieczeństwa należy poinformować personel o ewentualnym nosicielstwie wirusów przenoszonych drogą płciową, takich jak HIV, HBV czy HCV. Pozwoli to zastosować dodatkowe środki bezpieczeństwa i zapobiec dalszemu przenoszeniu się chorób.

Troponiny sercowe obecne są we krwi w niewielkiej ilości również w warunkach prawidłowych. W związku z tym ustalono górne granice normy. Wynoszą one:

• troponina I (cTnI) – 0,014 μg/L,
• troponina T (cTnT) – zakres 0,009–0,4 μg/L.

Wartości te mogą różnić się między laboratoriami, dlatego razem z wynikiem badania krwi podawany jest przyjęty zakres wartości prawidłowych.

Podwyższona troponina – jakie są przyczyny?

Podwyższona troponina sercowa wskazuje na uszkodzenie komórek mięśniowych serca, tym większe, im bardziej przekracza on wartość prawidłową. Szczególnie silnie ich stężenie wzrasta w zawale mięśnia sercowego. Wzrost ten zaczyna się zwykle w 3–4 godziny po wystąpieniu zawału, by osiągnąć poziom maksymalny w ciągu 24–48 h. Podwyższone wartości utrzymują się zwykle przez 5–14 dni.

Do zdiagnozowania zawału serca nie wystarczy jednak jednokrotne wykazanie przekroczenia normy – kluczowe jest zaobserwowanie zmian stężenia troponin. W związku z tym, w przypadku podejrzenia zawału powinny zostać wykonane 3 badania w odstępie kilku godzin (w momencie przyjęcia do szpitala, po 3–6 godzinach, po 9–12 godzinach). Zmiana stężenia troponin (wzrostu lub spadek) o co najmniej 20 proc.między kolejnymi badaniami pozwala, po wzięciu pod uwagę całości obrazu klinicznego pacjenta, na postawienie rozpoznania zawału serca.

Sytuacja, w której, mimo przekroczenia wartości normalnych ich stężenie utrzymuje się na względnie stałym poziomie, każe szukać innych przyczyn. Stany prowadzące do pojawienia się wysokiej troponiny w wynikach badań, oprócz zawału mięśnia sercowego, to między innymi: ciężki długotrwały wysiłek fizyczny (np. bieg maratoński; nie udowodniono jednak związku między podwyższeniem poziomu troponin i zwiększonym ryzykiem incydentów sercowych w takich sytuacjach), patologicznie przyspieszony rytm serca, nadciśnienie płucne, zatorowość płucna, zastoinowa niewydolność serca, skurcz tętnic wieńcowych, zapalenie mięśnia sercowego (np. wirusowe), mechaniczne uszkodzenie serca (np. wstrząśnienie serca po wypadku drogowym), kardiomiopatie, rozwarstwienie aorty, wady zastawki aortalonej, działanie uboczne niektórych leków.

Może być ono również rezultatem niektórych zabiegów – angioplastyki tętnic wieńcowych, defibrylacji i kardiowersji, operacji chirurgicznej na otwartym sercu czy ablacji przezskórnej. Ponadto podwyższenie poziomu obserwuje się w stanach niedotyczących bezpośrednio serca, a prowadzących do jego uszkodzenia wtórnie – są to m. in.: niewydolność nerek, udar mózgu, krwotoki podpajęczynówkowe,niewydolność oddechowa, sepsa, oparzenia, choroby, takie jak: hemochromatoza, sarkoidoza i amyloidoza.