Paciorkowiec u dziecka – objawy zakażenia, rozpoznanie, antybiotyki

Paciorkowiec u dzieci – czy jest groźny?

Paciorkowce to kilka gatunków bakterii, z których część jest typowo chorobotwórcza, zaś część stanowi florę fizjologiczna organizmu człowieka. Na zakażenie paciorkowcem szczególnie wrażliwe są dzieci, gdyż ich układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty.

Paciorkowiec u dziecka może powodować zarówno niegroźne infekcje, jak i zagrażające życiu rozsiane zakażenia. Ich przebieg zależy od ogólnego stanu zdrowia dziecka i gatunku bakterii.

Streptococcus pyogenes – angina, szkarlatyna, zapalenie ucha u dziecka

Streptococcus pyogenes, czyli paciorkowiec ropny, wywołuje częste choroby górnych dróg oddechowych u dzieci: anginę ropną (paciorkowcową, bakteryjną), szkarlatynę oraz zapalenie ucha środkowego.

Najczęściej angina paciorkowcowa u dzieci występuje u tych w wieku szkolnym i przedszkolnym, gdyż duże skupiska maluchów w zamkniętych środowiskach sprzyjają szerzeniu się infekcji. Paciorkowiec w gardle rzadko spotykany jest u dzieci poniżej 3 r. ż.

Paciorkowcowe zapalenie gardła u dziecka można podejrzewać w przypadku wystąpienia następujących objawów:

• silny ból gardła,
• złe samopoczucie i gorączka,
• bóle głowy,
• biały wysięk w gardle i powiększone migdałki,
• angina paciorkowcowa u dzieci często przebiega z bólem brzucha.

Natomiast szkarlatynę u dziecka podejrzewać należy w przypadku wystąpienia: bólu gardła, gorączki, tzw. "malinowego języka” oraz drobnej, czerwonej wysypki na skórze.

Zobacz też: Po co się robi wymaz z odbytu?

Paciorkowiec u noworodka (Streptococcus agalactiae)

Streptococcus agalactiae (GBS) to paciorkowiec często izolowany z jamy nosowo-gardłowej, ale także z pochwy zdrowych kobiet. Problem nosicielstwa tej bakterii dotyczy około 5–10 proc. kobiet w ciąży i powikłany jest zakażeniami okołoporodowymi noworodków.

Takie zakażenie paciorkowcem u noworodka jest obarczone wysoką śmiertelnością i manifestuje się: zapaleniem płuc, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych oraz sepsą.

Dlatego też tak istotne jest wykonywanie u każdej kobiety w ciąży badania w kierunku nosicielstwa GBS na drodze pobrania wymazu z odbytu i przedsionka pochwy.

Pneumokoki u dziecka – Streptococcus pneumoniae

Streptococcus pneumoniae to dwoinka zapalenia płuc, która występuje na drodze nosicielstwa zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Szczególnie groźny jest ten paciorkowiec u niemowlaka, którego układ odpornościowy nie jest w pełni rozwinięty. Pneumokoki stanowią główną przyczynę zapalenia płuc u dzieci, a także zapalenia opon mózgowych oraz sepsy.

Aby powstrzymać takie groźne zakażenie paciorkowcem u dziecka, wprowadzono obowiązkowe podawanie ochronnych szczepionek na pneumokoki stosowane po ukończeniu 6. tygodnia życia aż do 5 r. ż.

Jak rozpoznać zakażenie paciorkowcem u dziecka?

W celu zdiagnozowania infekcji gardła wykonany może być test na paciorkowca, choć niekiedy lekarzowi do postawienia rozpoznania wystarczy obecność charakterystycznych objawów.

Najdokładniejszą metodą diagnostyczną jest wymaz z gardła u dziecka, jednak na wyniki posiewu trzeba czekać kilka dni. Dlatego w gabinetach pediatrów coraz częściej dostępny jest szybki test na paciorkowca. Polega on na wykryciu antygenów bakterii w wymazie z gardła (całość trwa kilka minut).

Szybki test na paciorkowca umożliwia różnicowanie infekcji bakteryjnej od wirusowej i zapewnia wdrożenie antybiotykoterapii tylko wtedy, gdy jest to konieczne.

W przypadku wystąpienia niepokojących objawów i podejrzenia zakażenia okołoporodowego paciorkowcem u noworodka pobierany jest wymaz z pępka i ucha noworodka. Natomiast u noworodków matek, u których stwierdzono nosicielstwo GBS w ciąży i wdrożono profilaktyczną antybiotykoterapię, zalecane jest cykliczne oznaczanie CRP we krwi noworodka przez 48 godzin.

Inną możliwością zdiagnozowania aktualnej lub świeżo przebytej infekcji paciorkowcem u dzieci jest badanie ASO we krwi, czyli oznaczenie miana antystreptolizyny. Jest to przeciwciało syntetyzowane w odpowiedzi na antygen paciorkowca Streptococcus agalactiae, które utrzymuje się we krwi przez w najwyższym stężeniu od 3 do 6 tygodni po zakażeniu.

Paciorkowiec u dziecka – jaki antybiotyk na paciorkowca?

Leczenie paciorkowca u dzieci polega na stosowaniu antybiotyków, których wybór zależy od gatunku bakterii. Infekcje Streptococcus pyogenes u dzieci leczona jest penicyliną lub erytromycyną, zaś zakażenia Streptococcus pneumoniae – penicyliną i cefalosporynami.

Natomiast Streptococcus agalactiae zwalcza się ampicyliną. W związku z rosnącą odpornością paciorkowców na antybiotyki wymagane jest wykonanie antybiogramu.