Sklerotyzacja kości podchrzęstna – co to jest i jak leczyć sklerotyzację stawów?

Sklerotyzacja podchrzęstna – co to jest?

Klasyczna radiografia (badanie rentgenowskie, RTG) stanowi podstawowe badanie stosowane m. in. w diagnostyce schorzeń dotykających narząd ruchu. Jednym z często spotykanych określeń w opisach zdjęć rentgenowskich jest podchrzęstna sklerotyzacja. Z czym związane może być to pojęcie oraz co ono oznacza dla pacjenta?

Sklerotyzacja podchrzęstna jest zagęszczeniem utkania warstwy kości, która znajduje się bezpośrednio pod chrząstką stawową. Takie zmiany w obrazie radiologicznym pojawiają się w okolicach największego obciążania struktur kostnych i są charakterystycznym objawem w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów oraz chorób reumatycznych.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Sklerotyzacja kości

Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest najczęściej występującym przewlekłym schorzeniem stawów u osób starszych. ChZS stanowi poważny problem medyczny, społeczny oraz ekonomiczny ze względu na jej postępujący charakter, który z czasem prowadzić może do niepełnosprawności. Najczęściej spotykaną postacią tej choroby jest gonartroza, czyli zwyrodnienie stawu kolanowego, które dotyczy około 15 proc. populacji w wieku od 35. do 70. roku życia.

Głównym objawem ChZS jest ból stawów (jednego lub większej liczby), któremu często towarzyszyć może sztywność stawów ustępująca podczas ruchu i nie trwająca dłużej niż 30 minut. W obrazie radiologicznym widoczne są osteofity i opisywana tutaj sklerotyzacja podchrzęstna, które mogą objawiać się uczuciem zmęczenia danego stawu, bolesnością narastającą przy wysiłku fizycznym oraz zmniejszeniem zakresu ruchu.

Z czasem, w wyniku niszczenia chrząstki, dochodzi także do zwężenia szpary stawowej. Do objawów przedmiotowych zalicza się: ograniczenie zakresu ruchomości podczas ruchów czynnych i biernych, powiększenie zarysu stawu, trzeszczenie oraz tkliwość, którym towarzyszyć może łagodny stan zapalny.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów polega na indywidualnym oraz kompleksowym podejściu z zastosowaniem metod farmakologicznych i niefarmakologicznych. Jest ono ukierunkowane na: zniesienie bądź zmniejszenie dolegliwości bólowych, usunięcie sztywności, podtrzymanie poziomu sprawności zajętych stawów, poprawę ogólnej kondycji pacjenta oraz jakości jego życia.

Podchrzęstna sklerotyzacja stawów a reumatyzm

Potocznie używany termin „reumatyzm” stosowany jest do określenia grupy chorób o podłożu autoimmunologicznym, które charakteryzują się przewlekłym i nawracającym bólem. Pod terminem choroba reumatyczna może kryć się może nawet 200 różnych jednostek chorobowych. Do najczęściej występujących schorzeń w tej grupie zalicza się m. in. reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) oraz zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK).

Głównym i charakterystycznym objawem chorób reumatycznych jest ból, który może obejmować pojedyncze stawy, jak i wiele z nich. Bólowi stawów może towarzyszyć obrzęk
i zaczerwienienie w miejscach zajętych. W przypadku zmian zaawansowanych, dochodzi do upośledzenia funkcji stawu, a nawet do trwałej deformacji zaatakowanych obszarów.
W badaniu RTG obserwuje się: zwężenie szpary stawowej – powodowane zniszczeniem chrząstki, zniekształcenia stawu, oraz nadżerki kostne (będące wynikiem niszczenia kości przez ziarninę zapalną) oraz podchrzęstną sklerotyzację powierzchni stawowych.

Czytaj również: Stopa wydrążona – co to? Przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka

Co jeszcze wskazuje na reumatyzm?

Poza sklerotyzacją podchrzęstną i wymienionymi zmianami chorobowymi w przebiegu reumatyzmu w obrazie rentgenowskim widoczne są także:

• osteofity – wyrośla kostne występujące w obrębie krawędzi powierzchni stawowych (lub na krawędziach trzonów kręgów w przypadku kręgosłupa);
• torbiele podchrzęstne (geody) – powstałe w wyniku zwyrodnienia lub zapalenia;
• osteoporoza – zmniejszenie gęstości mineralnej kości;
• osteoliza – „rozpuszczenie” fragmentu kości;
• proliferacja kostna – zmiany wytwórcze umiejscowione w obrębie kości, okostnej i w miejscach przyczepu ścięgien mięśni do kości;
• ankyloza – zarośnięcie szpary stawowej oraz zwapnienia w tkankach miękkich.

Leczenie reumatyzmu polega na powstrzymywaniu postępu choroby oraz leczeniu objawowym, gdyż do tej pory nie opracowano skutecznej terapii. Kuracja zależy od konkretnej jednostki chorobowej, na którą cierpi pacjent, jednak w większości przypadków stosuje się analgetyki przynoszące ulgę w bólach reumatycznych oraz preparaty z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Bardzo ważne jest także wprowadzenie postępowania fizjoterapeutycznego, dzięki któremu spowolnić można postęp choroby, a nawet przywrócić część funkcji ruchowych zajętych chorobowo stawów.