Jak często i jak ważyć niemowlę?

Kontrola wagi niemowlęcia

Noworodek zaraz po urodzeniu waży przeciętnie około 3,5 kg (3300 – 3600 g) i w ciągu pierwszego półrocza życia bardzo intensywnie przybiera na wadze.

Masa ciała niemowlęcia może obniżyć się średnio o 10 % do końca ok. 2 tygodnia życia i jest to zjawisko zupełnie naturalne.

Następnie do końca 6 m. ż. waga niemowlęcia rośnie od 600 g do 100 g miesięcznie, a w drugim półroczu życia przyrosty są już nieco mniejsze - około 500 g na miesiąc. Pod koniec 4 m.ż. dziecko powinno podwoić swoją masę urodzeniową, natomiast w 10 - 12 m. ż. zazwyczaj ją potraja.

Z powodu tak dynamicznych zmian istotne jest systematyczne wykonywanie pomiarów masy ciała dziecka i jest to zarazem bardzo prosty sposób kontrolowania stanu odżywienia oraz rozwoju fizycznego malucha.

Zalecane jest ważenie niemowlęcia z następującą częstotliwością:

• 1 raz w miesiącu w pierwszym półroczu życia – jeśli dziecko nie choruje lub o ile lekarz nie zaleci inaczej,
• co 3 miesiące w drugim półroczu życia,
• 2 razy w ciągu roku przez następne trzy lata życia.

Maksymalna częstotliwość pomiarów wagi małego dziecka, która w zupełności wystarczy nawet w przypadku choroby, to 1 raz w tygodniu.

Prawidłowe ważenie małego dziecka

Zasady dotyczące prawidłowego ważenia małego dziecka:

1. Ważne jest, aby niemowlęta były ważone nago lub z samą pieluchą czy pampersem, której masę należy następnie odjąć od wyniku. Pełen pampers może być zadziwiająco ciężki;
2. Do pomiaru powinno się używać specjalnej wagi niemowlęcej lub lekarskiej, które mierzą masę ciała z dokładnością do 10 g. Bardzo ważne jest aby tarować wagę co ok. 10 ważeń – tzn. sprawdzać jej wyjściową dokładność;
3. Następnie należy uspokoić niemowlę i jeśli to możliwe spowodować, żeby leżało bez ruchu. Ważenie podczas płaczu malucha może być niedokładne;
4. Jeśli to możliwe, pomiaru dokonywać będzie za każdym razem ta sama osoba;
5. Dobrze jest również ważyć dziecko zawsze o tej samej porze dnia, najlepiej rano, przed karmieniem. Najlepiej jest gdy niemowlę wcześniej odda mocz lub stolec, choć nie zawsze jest to możliwe;
6. W przypadku starszego niemowlęcia, gdy dziecko nie chce leżeć bez ruchu, a uspokajanie go nie przynosi skutku, rodzic może wziąć dziecko na ręce i zważyć się razem z nim. Następnie należy zważyć się samemu i odjąć drugą wartość od pierwszej. Uzyskany wynik będzie wagą dziecka. Jednak ten sposób zakłada mniejszą dokładność niż ważenie samego dziecka.

Interpretacja wahań masy ciała niemowlęcia

Wagę małego dziecka zazwyczaj powinno się analizować w połączeniu ze wzrostem dziecka oraz jego płcią i wiekiem metrykalnym.

Na początek warto zwrócić uwagę na szczególnie niepokojące sytuacje szybkiego spadku masy ciała u niemowlęcia:

1. Jeżeli dziecko jest w oczach rodziców chude, a niedobór jego wagi sięga 15 – 20 % masy należnej dla jego wieku, wtedy pilne zgłoszenie się do pediatry jest w każdym wypadku uzasadnione. Przyczyną tego stanu może być niedawno przebyta przez niemowlę ostra infekcja i zagrażające odwodnienie, które szczególnie w pierwszym półroczu życia powinno być traktowane jako stan alarmowy;
2. Kiedy małe dziecko chudnie systematycznie i powoli, a jego niedożywienie przekracza 15 – 20% zawsze powinno być ocenione przez lekarza. W takim przypadku, należałoby wykluczyć przewlekłe lub utajone zaburzenie wchłaniania albo zaburzenie metaboliczne.

Z drugiej strony można zaobserwować u niemowlęcia zbyt szybki przyrost masy ciała. Zazwyczaj jest on wynikiem:

• gromadzenia wody i elektrolitów, czyli przewodnienia,
• nadmiernego karmienia.

Także w tym przypadku rodzice powinni udać się z dzieckiem na konsultację do pediatry. Aby uniknąć nadmiernego odżywienia niemowlęcia, przy wprowadzaniu dodatkowych pokarmów nie powinno się podawać zbyt dużej ilości wysokokalorycznych pokarmów – np. ryżu, ziemniaków, kaszki czy deserów zawierających cukier.

Waga niemowlęcia a siatki centylowe

Najczęściej masa ciała niemowlęcia powinna być interpretowana po naniesieniu jej na siatki centylowe. Są to specjalne tabele opracowane przez Światową Organizację Zdrowia, a na ich podstawie najlepiej można ocenić m.in. prawidłowość przyrostów wagi u dziecka w zależności od jego wieku i płci. Nanosząc na nie zmiany masy ciała maluch w odpowiednim dla jego wieku punkcie otrzymuje się wykres, który znajduje się w odpowiednich tak zwanych kanałach centylowych.

Prawidłowa masa ciała dziecka mieści się w przedziale pomiędzy 10 a 90 centylem. Kanały centylowe 3 oraz 97 oznaczają dolną i górną granicę normy.

Warto pamiętać, że w przypadku wcześniaków typowy sposób nanoszenia na siatki centylowe wagi niemowlęcia jest niemiarodajny. W takiej sytuacji bardziej prawidłowe będzie, jeśli jako urodzeniową masę ciała naniesie się tę, którą zmierzy się w dniu „planowanego” urodzenia. Dzieci te mogą wolniej przybierać na wadze.

Oto kilka rad poprawnego analizowania wykresów wagi niemowlęcia na siatkach centylowych:

1. Dziecko rozwija się harmonijnie, jeżeli kolejne pomiary wagi utrzymują się w tym samym kanale centylowym. Jednak niektóre maluchy w pierwszych miesiącach życia rosną szybciej. Krzywa ich wagi może przychodzić zarówno w „górę”, jak i w „dół” nawet o dwa kanały centylowe. Jest to zupełnie normalne, o ile przyrosty długości ciała i obwodu głowy są proporcjonalne;
2. Dla jak najlepszej oceny rozwoju fizycznego niemowlęcia, watro oceniać jednocześnie krzywą masy i wysokości;
3. Jeśli wartości masy ciała dziecka mieszczą się między 3, a 10 centylem oraz między 90 a 97 centylem - stanowią pogranicze normy. Wtedy dobrze jest uważniej obserwować ogólny rozwój dziecka.