Kwas mlekowy – co to jest, gdzie występuje, zastosowanie w kosmetyce

Czym jest kwas mlekowy?

Kwas mlekowy (ang. lactic acid) należy do alfa-hydroksykwasów (AHA), zwanych też kwasami owocowymi. Jego nazwa chemiczna to kwas 2-hydroksypropanowy. Ze względu na niesymetryczną budowę, posiada on dwa izomery: D oraz L, przy czym jedynie kwas L-mlekowy wykazuje biologiczną aktywność, która umożliwia wykorzystanie go w kosmetyce.

Kwas mlekowy jest kwasem nietoksycznym, hipoalergicznym i bezpiecznym w stosowaniu, dlatego wykorzystuje się go zarówno do zabiegów profesjonalnych, jak amatorskich. Do zabiegów domowych nadają się stężenia do 10%, przy pH, wynoszącym co najmniej 3,5 lub wyższym.

Dla kogo nadaje się kwas mlekowy?

Omawiany rodzaj kwasu alfa-hydroksylowego nadaje się tak naprawdę do każdego rodzaju skóry, a w szczególności do pielęgnacji skóry: suchej, mieszanej, tłustej, problematycznej – z trądzikiem, rogowaceniem słonecznym oraz oznakami starzenia się.

Gdzie występuje kwas mlekowy?

Kwas mlekowy występuje naturalnie w fermentowanych produktach mlecznych, takich jak kwaśne mleko, maślanka czy jogurty. Można go spotkać także w jabłkach, pomidorach, a także różnego rodzaju kiszonkach.

Kwas mlekowy naturalnie występuje też w organizmie człowieka. Można go znaleźć np. w soku żołądkowym czy mięśniach po intensywnym wysiłku fizycznym. Ponadto kwas mlekowy znajduje się w składzie naturalnego czynnika nawilżającego (NMF) warstwy rogowej naskórka. Jego zawartość razem z mleczanem sodu wynosi 12%.

Kwas mlekowy pozyskuje się na masową skalę przez fermentację roztworu cukru z bakteriami mlekowymi rodzaju Lactobacillus delbrueckii.

Właściwości i działanie kwasu mlekowego

Kwas mlekowy to bezbarwna i gęsta ciecz o kwaśnym i ostrym smaku. Jest łatwo rozpuszczalny zarówno w wodzie, jak i alkoholu. Rozmiar cząsteczki kwasu ma wpływ na głębokość działania i bezpieczeństwo. W porównaniu do kwasu glikolowego kwas mlekowy ma większą cząsteczkę, przez co łagodniej i powierzchowniej działa na skórę, co sprawia, że jest bezpieczniejszy w stosowaniu.

W kontekście kosmetycznym wykazuje następujące właściwości:

• złuszczające warstwę rogową naskórka – kwas mlekowy rozluźnia wiązania międzykomórkowe, a następnie złuszcza martwe komórki naskórka;
• nawilżające – kwas mlekowy nawilża skórę, poprzez zapewnienie jej wysokiego poziomu związków, które wiążą wodę, a mianowicie glikozaminoglikanów. Zapewnia też odpowiednie nawodnienie skóry;
• stymulujące produkcję ceramidów, które zapewniają skórze naturalną barierę lipidową;
• przeciwstarzeniowe – pobudza syntezę kolagenu i elastyny, dzięki czemu poprawia jędrność, strukturę i elastyczność skóry;
• probiotyczne, ze względu na obecność bakterii mlekowych z grupy Lactobacillus;
• rozjaśniające przebarwienia i poprawiające koloryt skóry, za sprawą hamowania aktywności tyrozynazy;
• zwężające pory skóry i regulujące wydzielanie łoju skórnego – kwas mlekowy reguluje wydzielanie sebum, przez co poprawia stan skóry trądzikowej i skłonnej do przetłuszczania;
• przyspieszające regenerację skóry po opalaniu;
• antybakteryjne i łagodzące stany zapalne skóry;
• pobudzające cebulki włosów do wzrostu – z tego względu kwas mlekowy nadaje się też do pielęgnacji skóry głowy;
• przywracające fizjologiczny odczyn, czyli pH skóry, co jest niezwykle ważne np. w utrzymaniu zdrowia pochwy.

Jak działają poszczególne stężenia kwasu mlekowego?

Ogólne działanie kwasu mlekowego polega na wywoływaniu efektu metabolicznego, jakim jest przyspieszenie złuszczania powierzchownych warstw naskórka oraz stymulacja keratynocytów, czyli komórek naskórka do podziałów komórkowych i szybszej odnowy.

Po stężeniu kwasu mlekowego można poznać, jakie właściwości wykazuje. Przy niskim stężeniu do 10% obserwuje się przede wszystkim działanie nawilżające. Powyżej tej wartości wykazuje działanie keratolityczne, czyli rozluźniające komórki naskórka, w celu ich złuszczenia oraz stymulujące.

Ponadto kwas mlekowy działa hamująco na produkcję tyrozynazy, która uczestniczy w procesie melaniny, dzięki czemu zapobiega powstawaniu przebarwień . Niewątpliwie korzystnym działaniem kwasu mlekowego jest wpływ na zwiększoną produkcję ceramidów, które wchodzą w skład cementu międzykomórkowego. Chroni on naskórek przed nadmierną utratą wody.

Zastosowanie kwasu mlekowego. Kwas mlekowy w kosmetyce

Kwas mlekowy wykorzystuje się m.in. w przemyśle tekstylnym, spożywczym oraz kosmetycznym. Choć ma szerokie zastosowanie, w niniejszym artykule skoncentrowano się na ostatnim z nich. Obejmuje ono wykorzystanie kwasu mlekowego jako substancji konserwującej w kosmetykach, a także jego obecność w:

• peelingach chemicznych o zróżnicowanych stężeniach;
• kosmetykach do pielęgnacji twarzy i ciała, w tym higieny intymnej;
• preparatach do pielęgnacji włosów.

Czym są kosmetyki probiotyczne?

Kosmetyki z kwasem mlekowym to kosmetyki probiotyczne, zawierające w swoim składzie bakterie kwasu mlekowego. Jednak zamiast żywych odpowiedników, w preparatach kosmetycznych wykorzystuje się ich bioaktywne cząstki.

Kosmetyki probiotyczne działają ochronnie nie tylko na skórę twarzy, ale także ciała, w tym głowy. Regulują jej cenny mikrobiom, łagodzą stany zapalne oraz normalizują pracę gruczołów łojowych i mieszków włosowych, przez co korzystnie wpływają na cebulki włosowe, a tym samym wzrost włosów.

Kwas mlekowy w kosmetykach

Kwas mlekowy stosowany jest w kosmetykach przeciwzmarszczkowych, ponieważ powoduje poprawę kondycji skóry, w tym spłycenie zmarszczek. Kwas mlekowy odgrywa także ogromną rolę przy różnych dermatozach, np. trądziku pospolitym czy atopowym zapaleniu skóry. Za jego sprawą dochodzi do zwiększenia przenikania leków przez skórę. Poza tym jest on popularnym składnikiem kosmetyków, przeznaczonych do codziennej higieny, takich jak:

• balsamy do ciała,
• kremy do twarzy,
• szampony do włosów,
• preparaty do higieny intymnej.