Retrogenia – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Czym jest retrogenia?

Retrogenia, określana także jako tyłożuchwie morfologiczne, charakteryzuje się doprzednim wysunięciem szczęki i cofnięciem żuchwy. Jej diagnoza odbywa się zwykle już we wczesnym dzieciństwie. Retrogenia charakteryzuje się zmianami w budowie kości oraz zahamowaniem doprzedniego wzrostu żuchwy. Skrócony trzon żuchwy przegina się w kierunku tylnym. Efektem tego jest znaczne zaburzenie relacji górnego oraz dolnego łuku zębowego oraz zaburzenie wyglądu twarzy.

Przyczyny retrogenii

Wśród przyczyn retrogenii wyróżnia się między innymi:

• szkodliwe nawyki, takie jak ssanie palca, przedłużone ssanie smoczka, obgryzanie paznokci;
• wczesna utrata zębów mlecznych, głównie dolnych zębów siecznych;
• zaburzenia rozwojowe i wrodzone wady genetyczne;
• nieprawidłowe ułożenie głowy w czasie snu;
• nieprawidłowa pozycja podczas karmienia w okresie niemowlęcym;
• niedobór witaminy D,
• wady wymowy;
• ustny tor oddychania.

Przyczyną wady może być także krzywica , będąca wynikiem zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej. Najczęściej wynika ona z niedoboru witaminy D, będącej kluczowym elementem poprawnego rozwoju kości i zębów.

Objawy retrogenii

Poza zahamowaniem doprzedniego wzrostu żuchwy, objawami retrogenii są także:

• brak kontaktu zębów górnych z dolnymi w płaszczyźnie pionowej;
• powiększenie kąta żuchwy;
• skrócenie trzonu żuchwy;
• skrócenie gałęzi żuchwy;
• brak wykształcenia się guzowatości bródkowej;
• wydłużony dolny odcinek twarzy;
• cofnięcie i spłaszczenie bródki;
• wychylenie siekaczy górnych, przechylenie siekaczy dolnych;
• towarzyszący zgryz otwarty;
• artropatia stawów skroniowo żuchwowych.

Rodzaje retrogenii

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje retrogenii: czynnościową i morfologiczną.

Retrogenia czynnościowa jest efektem cofnięcia żuchwy na skutek zbyt silnego działania mięśni. Mimo, że wizualnie bródka jest stale cofnięta, podczas świadomego wysuwania żuchwy przez pacjenta możliwe jest uzyskanie prawidłowych relacji zębowych szczęki i żuchwy.

Retrogenia morfologiczna jest z kolei spowodowana jest zaburzeniami wzrostu żuchwy. U pacjentów często obserwuje się spłaszczenie oraz cofnięcie bródki. W wielu przypadkach towarzyszą im wady wymowy, wynikające ze zbyt dużej przerwy między zębami siecznymi.

Retrogenia u noworodków

U noworodków można zaobserwować stan, określany jako tyłożuchwie fizjologiczne. W miarę wzrostu żuchwa zwiększa swoje wymiary znacznie szybciej niż kości szczęk. W efekcie retrogenia stopniowo ulega zmniejszeniu. Zmiana w budowie żuchwy następuje także wraz z wyrżnięciem się pierwszych zębów. Stopniowo dochodzi do zmniejszania się kąta żuchwy oraz bardziej poziomego ustawienia trzonu, efektem czego jest obniżenie przebiegu płaszczyzny zgryzowej.

Retrogenia – jak wygląda leczenie?

Retrogenia może być leczona za pomocą różnych metod. Wybór leczenia zależy między innymi od zaawansowania wady zgryzu oraz wieku pacjenta.

W diagnostyce schorzenia bardzo pomocne jest wykonanie wycisków oraz nowoczesna diagnostyka obrazowa. Dają one możliwość dokładnego odwzorowania panujących w jamie ustnej warunków, a tym samym zaplanowania każdego kroku w leczeniu retrogenii.

W większości przypadków wadę zgryzu leczy się wykorzystując klasyczne cienkołukowe aparaty ortodontyczne . Taka forma doskonale sprawdza się w przypadku schorzeń o średnim nasileniu u młodocianych pacjentów.

Przy najbardziej zaawansowanych wadach zgryzu, klasyczne aparaty ortodontyczne stanowią wstęp do dalszego leczenia, jakim są zabiegi z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej. Są one niezbędne, aby uzyskać optymalną poprawę stosunków zgryzowych oraz zmianę w wyglądzie. Zazwyczaj konieczne jest wykonanie zabiegów dwuszczękowych, polegających na skróceniu trzonu żuchwy i śródoperacyjnym ustawieniu szczęki.

Retrogenia – jak długo trwa leczenie?

W każdym przypadku czas leczenia wad zgryzu jest kwestią indywidualną. Zależy on między innymi od rodzaju wady, wieku pacjenta, indywidualnego potencjału przebudowy, a także tego, jakie są przyczyny retrogenii.

Najszybsze rezultaty leczenia obserwuje się w przypadku dzieci. Czas leczenia szacowany jest wówczas na ok.2 lata.

Najdłuższy okres czasu leczenia obserwuje się u dorosłych pacjentów.