Badanie poziomu methemoglobiny (MetHb)

Methemoglobina – pochodna hemoglobiny

Methemoglobina (MetHb) jest pochodną hemoglobiny. Powstaje w skutek utlenienia żelaza znajdującego się na II stopniu utlenienia do żelaza na III stopniu pod wpływem substancji mających silne właściwości oksydacyjne, np. leków. Methemoglobina nie jest zdolna do transportu tlenu do tkanek (żelazo na III stopniu utlenienia nie jest w stanie wiązać tlenu).

Naturalnie w organizmie może wystąpić ok. 2 proc. methemoglobiny w stosunku do całej hemoglobiny, natomiast zatrucie cechuje się: sinicą, dusznością, a nawet może prowadzić do śmierci na drodze obniżenia utlenowania tkanek (tzw. wewnętrzne uduszenie).

Badanie methemoglobiny we krwi – kiedy wykonać?

Badanie poziomu methemoglobiny należy wykonać w przypadku wystąpienia:

• bólów głowy,
• sinicy,
• omdleń o nieustalonej etiologii,
• w podejrzeniu zatrucia lekami.

Przeczytaj też: Co oznacza wysoki poziom hemoglobiny?

Methemoglobina – badanie – technika oraz przygotowanie

Badanie stężenia methemoglobiny wykonuje się na podstawie pobranej od pacjenta niewielkiej ilości krwi do probówki próżniowej. Materiał pobierany jest zazwyczaj z żył najlepiej widocznych i zlokalizowanych w dole łokciowym, u dzieci natomiast stosuje się niewielkie nacięcie nożem lekarskim (lancetem) na skórze w celu wywołania niewielkiego krwawienia. Otrzymaną próbkę wysyła się do analizy.

Szczególne przygotowanie nie jest wymagane. Badanie z reguły wykonuje się w trybie pilnym (należy je wykonać jeszcze przed tlenoterapią).

Jaka jest norma methemoglobiny w badaniu krwi?

Wartości prawidłowe oznaczenia methemoglobiny w badaniu krwi mieszczą się w granicach:

• 0,2–1,0 proc. całkowitej hemoglobiny.

Należy pamiętać, aby każdy wynik skonsultować z lekarzem.

Methemoglobinemia a wynik wysoka methemoglobina

Podwyższony poziom methemoglobiny świadczy o obecności tego związku we krwi, a w konsekwencji może przyczyniać się do słabszego utlenowania krwi i tkanek.

Zbyt duże stężenie methemoglobiny prowadzi do stanu zwanego methemoglobinemią (choroby związanej z występowaniem hemoglobiny, w której żelazo znajduje się na +III stopniu utlenienia zamiast na +II), może powodować hipoksję, czyli niedotlenie, albo sinicę.

Methemoglobinemia może być wrodzona charakteryzująca się łagodniejszym przebiegiem, nie występują inne objawy oprócz sinicy. Przyczyną może być wrodzony niedobór reduktazy cytochromu b5, która w organizmie ludzkim rozkłada obecną tam methemoglobinę.

W drugim przypadku schorzenia – methemoglobinemii nabytej głównie mającej związek z zatruciami objawy zależne są od ilość tego związku we krwi:

• poziom methemoglobiny (MetHb) 15–20 proc. – oprócz sinicy pacjent zgłasza: bóle głowy, zawroty głowy, ogólne rozbicie, kołatania serca; dochodzi do niedostatecznego zaopatrzenia tkanek w tlen;
• wyższe stężenia methemoglobiny mogą przyczyniać się do: utraty przytomności, wstrząsu, spadku temperatury ciała, senności, śpiączki, a nawet zgonu.

Wzrost methemoglobiny we krwi mogą powodować także przyjmowane leki: nitroprusydek sodu, fenacetyna, sulfonamidy, azotany, również te zawarte w pokarmach pochodzenia roślinnego, lidokaina, benzokaina.

Czytaj również: Kreatynina – badanie, normy, interpretacja wyniku