Biochemia krwi – normy, wyniki, interpretacja, cena badania

Badanie biochemiczne krwi – co to jest, jakie są wskazania?

Co to jest biochemia krwi? To grupa badań laboratoryjnych wykonywanych bardzo często – zarówno w ramach profilaktyki, okresowych badań medycyny pracy, a także wstępnej oceny stanu zdrowia. Z kolei b adanie biochemiczne krwi w ciąży jest najczęściej elementem badań prenatalnych.

Innymi wskazaniami do wykonania podstawowych badań biochemicznych krwi mogą być:

• ogólne osłabienie organizmu,
• podejrzenie anemii,
• podejrzenie zaburzeń gospodarki elektrolitowej: skurcze mięśni, obrzęki, zaburzenia pracy serca,
• określanie ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego oraz monitorowanie leczenia statynami,
• wstępna diagnostyka nieprawidłowej tolerancji glukozy czy cukrzycy,
• podejrzenie zaburzeń pracy czy chorób tarczycy.

Opisywane badanie laboratoryjne krwi wykonuje się również w przypadku monitorowania leczenia cukrzycy.

Czytaj również: Ciąża biochemiczna – czym jest?

Biochemia podstawowa – jakie badania obejmuje profil ogólny?

W ramach podstawowych badań laboratoryjnych (profil ogólny, zwany też kontrolnym) wykonywane są następujące testy krwi:

• lipidogram, czyli poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i HDL oraz trójglicerydów,
• poziom glukozy we krwi,
• elektrolity we krwi (jonogram): potas, sód, wapń, magnez.

Badanie ogólne krwi bardzo często uzupełniane jest o badanie ogólne moczu.

Biochemia krwi – profil wątrobowy i nerkowy

Profil wątrobowy i profil nerkowy to często wykonywane badanie krwi. Biochemia krwi umożliwia podstawową ocenę funkcji nerek czy wątroby, a także monitorowanie skuteczności leczenia schorzeń tych narządów.

Profil wątrobowy krwi obejmuje oznaczenie enzymów wątrobowych:

• aminotransferazy alaninowej AlAt,
• aminotransferazy asparaginianowej AspAt,
• gammaglutamylotranspeptydazy GGTP,
• fosfataza alkalicznej AlP,

Ponadto w ramach profilu wątrobowego oznaczany jest poziom bilirubiny we krwi.

Natomiast profil nerkowy obejmuje oznaczenie poziomu mocznika i kreatyniny we krwi, poziomu sodu i potasu. Podstawowy profil nerkowy może być uzupełniony o oznaczenie poziomu białka całkowitego we krwi oraz kwasu moczowego.

Profil tarczycowy i sercowy w biochemicznymbadaniu krwi

Coraz większe znaczenie zyskuje profil sercowy, umożliwiający wstępną diagnostykę zawału serca. W ramach profilu sercowego oznaczany jest przede wszystkim poziom troponiny, kinazy fosfokreatynowej (CK) oraz poziomu elektrolitów.

Natomiast podstawowy profil tarczycowy obejmuje badanie poziomu hormonów tarczycy: trójjodotyroniny T₃ oraz tyroksyny T₄ (także ich frakcji wolnych fT₃ i fT₄) oraz hormonu tyreotropowego TSH.

Biochemia krwi – jak się przygotować do badania?

Aby wyniki badania krwi były wiarygodne, konieczne jest odpowiednie przygotowanie pacjenta do badania. W przypadku wykonywania badań biochemicznych krwi konieczne jest pobranie krwi na czczo. Nie wystarczy jednak pamiętać jedynie o tym, aby rano przed badaniem zrezygnować ze śniadania.

W dniu poprzedzającym badanie należy zachować dietę wolną od dużych ilości słodyczy czy tłustych potraw. Niezbędna jest także rezygnacja ze spożywania alkoholu. Nie ma natomiast konieczności zaprzestania zażywania leków zapisanych przez lekarza – oceniając wyniki laboratoryjne krwi, uwzględni on wpływ leków na poziom określonych wskaźników biochemicznych. Krew do badań biochemicznych pobierana jest najczęściej z żyły łokciowej.

Biochemia krwi – normy

Każde laboratorium opracowuje własne normy badań laboratoryjnych, które mogą się nieznacznie różnić między poszczególnymi placówkami. Istnieją także ogólnie przyjęte normy krwi.

Biochemia krwi – glukoza – norma

Prawidłowy poziom glukozy na czczo powinien wynosić 3,9–5,6 mmol/l.

Biochemia krwi – lipidogram – normy

• cholesterol całkowity: poniżej 200 mg/dl,
• cholesterol LDL: poniżej 100 mg/dl,
• cholesterol HDL: powyżej 60 mg/dl,
• trójglicerydy: poniżej 175 mg/dl.

Badanie biochemiczne krwi – próby wątrobowe – normy

• AspAt to 15–40U/l dla mężczyzn oraz 10–30 U/l u kobiet,
• AlAt to 0–35 U/l,
• fosfataza zasadowa – 30–120 U/l,
• GGTP to 6–19 U/l,
• bilirubina całkowita u dorosłych – poniżej 1 mg/dl.

Norma kreatyniny i innych wskaźników nerkowych we krwi

W przypadku wskaźników nerkowych wyniki w normie powinny przyjmować następujące wartości:

• kreatynina poniżej 1,5 mg/dl,
• mocznik 10–20 mg/dl,
• kwas moczowy 2,5–8 mg/dl dla mężczyzn i 1,3–6 mg/dl dla kobiet,
• białko 5,5–8 g/dl.

Normy TSH w badaniu biochemicznym krwi

W przypadku profilu tarczycowego prawidłowe wyniki badań krwi to TSH w przedziale 0,4–4 mIU/l, T3 w przedziale 1,5–2,9 nmol/l, zaś T4 – 4,5–10,9 µg/dl.

Biochemia – wyniki – jak interpretować i odczytać?

Interpretacja wyników badań biochemicznych krwi powinna być wykonywana wyłącznie przez lekarza, w oparciu o odpowiednie normy oraz stan kliniczny pacjenta. Jeśli wykonywana jest biochemia, wyniki powinny być oceniane dla norm właściwych dla wieku. Dla niektórych parametrów biochemicznych normy dla dzieci i dorosłych mogą się różnić.

Interpretacja badań laboratoryjnych krwi umożliwia m. in. rozpoznanie następujących zaburzeń zdrowotnych: upośledzonej tolerancji glukozy lub cukrzycy, zaburzeń funkcji wątroby bądź nerek, zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, niedoczynności bądź nadczynności tarczycy, zaburzeń gospodarki lipidowej.

Badanie biochemiczne krwi – cena

Cena biochemicznych badań krwi jest zróżnicowana. Oznaczenie glukozy kosztuje około 6–9 zł. Podobna jest cena badania mocznika czy kreatyniny, a także enzymów wątrobowych.

Za lipidogram z kolei trzeba zapłacić około 25 zł, a za oznaczenie stężenia każdego hormon tarczycy we krwi – 17 do 20 zł.