Niska hemoglobina – o czym świadczy niski poziom hemoglobiny?

Hemoglobina a niedokrwistość

Czym jest hemoglobina? Bardzo ważnym dla człowieka białkiem, znajdującym się w krwinkach czerwonych. Jest odpowiedzialna za przenoszenie tlenu w organizmie ludzkim. Gdy poziom hemoglobiny w ustroju jest zbyt niski, tlen nie jest dostarczany do tkanek w odpowiedniej ilości. Organizm kompensuje to przyspieszeniem pracy serca.

U pacjentów z niską hemoglobiną może występować duszność wysiłkowa. Zmniejszenie poziomu hemoglobiny, hematokrytu i krwinek czerwonych określa się mianem niedokrwistości.

W stanach przewodnienia organizmu, a także u kobiet w ciąży występuje tzw. niedokrwistość rzekoma. Pojęcie to oznacza obniżenie poziomu hemoglobiny we krwi, hematokrytu i erytrocytów na skutek zwiększenia objętości osocza. Chodzi o to, że ilość krwi w ciąży znacznie się zwiększa, gdyż potrzebna jest ona do odżywiania płodu za pośrednictwem pępowiny i łożyska. Stąd przy zwiększonej ilości krwi – następuje obniżenie pewnych wskaźników. Niemniej, profilaktycznie, kobietom w ciąży zaleca się suplementację żelaza. Głównie po to, aby zapobiec anemii.

Przeczytaj też: Co oznacza wysoki poziom hemoglobiny?

Po co i kiedy bada się stężenie hemoglobiny?

Oznaczenie hemoglobiny zawarte jest w badaniu morfologii krwi. Istnieje wiele wskazań do wykonania morfologii krwi. Zalecane jest, aby badanie to wykonywać kontrolnie raz do roku. Lekarz może zlecić takie oznaczenie, gdy u pacjenta występują objawy anemii.

Objawy niedokrwistości to:

• przewlekłe zmęczenie,
• zawroty głowy,
• osłabiona koncentracja,
• obniżony nastrój,
• bladość skóry,
• przyspieszenie czynności serca,
• omdlenia,
• zaburzenia miesiączkowania u kobiet,
• spadek libido.

Norma dla hemoglobiny

Do przeprowadzenia badania hemoglobiny niezbędne jest uzyskanie od pacjenta próbki krwi. W tym celu pacjent powinien zgłosić się do punktu pobrań rano, na czczo. Krew pobierana jest zazwyczaj z żyły znajdującej się w dole łokciowym.

Zakres referencyjny stężenia hemoglobiny zależy do takich czynników, jak płeć i wiek pacjenta.

Normy hemoglobiny dla osób dorosłych to:

• kobiety: 12–16 g/dl,
• kobiety w ciąży – istnieje odmienny zakres wartości: 11–14 g/dl (występuje fizjologiczny, niski poziom hemoglobiny w ciąży),
• mężczyźni: 14–18 g/dl.

U osób starszych prawidłowy poziom hemoglobiny jest niższy. U noworodków stężenie hemoglobiny jest największe, mieści się w granicach między 17 a 22 g/dl.

Każde laboratorium ma własny zakres wartości referencyjnych. Po otrzymaniu wyniku należy zgłosić się do lekarza prowadzącego, gdyż lekarz interpretując wynik oznaczenia musi wziąć pod uwagę inne parametry, takie jak:

• liczba czerwonych krwinek (RBC),
• hematokryt (Ht, Hct),
• liczba retikulocytów,
• MCV (średnia objętość krwinek czerwonych),
• MCH (średnia masa hemoglobiny w erytrocycie),
• MCHC (średnie stężenie hemoglobiny w erytrocycie).

Oznaczenie tych parametrów wchodzi w skład morfologii krwi.

Co oznacza niski poziom hemoglobiny?

Niski poziom hemoglobiny oznacza, że otrzymany wynik pacjenta znalazł się poniżej wartości prawidłowej dla danego przedziału wiekowego i płci. Stan taki nazywany jest anemią, bądź niedokrwistością.

Co może być przyczyną niskiego poziomu hemoglobiny? Przyczyn niskiego poziomu hemoglobiny może być bardzo wiele. Nie zawsze musi oznaczać to stan chorobowy, jeśli wynik znajduje się niewiele poniżej dolnej granicy normy. Nieznaczna anemia może występować u kobiet miesiączkujących i u kobiet w ciąży.

Wyróżnia się cztery stopnie niedokrwistości:

• niedokrwistość łagodną – wówczas, gdy poziom hemoglobiny oscyluje w granicach 10–12 g/dl u kobiet, natomiast u mężczyzn w okolicy 13,5g/dl;
• niedokrwistość umiarkowana – poziom hemoglobiny znajduje się w granicy między 8–9,9 g/dl;
• niedokrwistość ciężka – poziom hemoglobiny w granicy między 6,5–7,9 g/dl;
• ostatni stopień to niedokrwistość zagrażająca życiu – poziom hemoglobiny poniżej 6,5 g/dl.

Niski poziom hemoglobiny – przyczyny

Jakie są przyczyny niskiego poziomu hemoglobiny? Wśród nich wymienia się:

• utratę krwi w przebiegu ostrego, bądź przewlekłego krwawienia;
• niedobór witaminy B₁₂ , kwasu foliowego, bądź żelaza;
• choroby przewlekłe – jest to tzw. niedokrwistość chorób przewlekłych, spowodowana obniżoną produkcją krwinek czerwonych – taki typ anemii może wystąpić w przebiegu zakażeń bakteryjnych, grzybiczych, pasożytniczych, występuje też u chorych na choroby autoimmunologiczne oraz nowotwory złośliwe;
• zaawansowaną przewlekłą chorobę nerek – u pacjentów cierpiących na tę chorobę dochodzi do spadku wytwarzania w nerkach hormonu, który pobudza szpik kostny do produkcji krwinek czerwonych – hormon ten to erytropoetyna;
• nieprawidłowy, zbyt wczesny rozpad krwinek czerwonych, ten typ anemii zwany jest niedokrwistością hemolityczną. Przyczyny mogą być wrodzone i wówczas są związane z nieprawidłową budową erytrocytów, bądź niedoborem niektórych enzymów, w niedokrwistości nabytej budowa krwinek czerwonych jest prawidłowa;
• nieprawidłowe funkcjonowanie szpiku kostnego – dochodzi do uszkodzenia komórki macierzystej, czego efektem jest brak podziałów i dalszego różnicowania komórek. Jest to tzw. niedokrwistość aplastyczna. Uszkodzenie szpiku może spowodować m.in.: promieniowanie jonizujące oraz niektóre leki, szczególnie cytostatyki, które są stosowane w leczeniu choroby nowotworowej.