Stopy – budowa, funkcje i najczęstsze schorzenia

Stopa – budowa

Stopa składa się ze stępu, śródstopia oraz palców.

• Stęp zbudowany jest z kości skokowej, piętowej, sześciennej, łódkowatej oraz trzech kości klinowych.
• Śródstopie to pięć długich kości, z których najbardziej charakterystyczna jest pierwsza oraz piąta kość – posiadają one guzowatość w swojej części podeszwowej.
• Palce stóp składają się z paliczków. Paluch zbudowany jest z dwóch paliczków, natomiast pozostałe palce z trzech.

Stopy – funkcje

Stopy pełnią dwie kluczowe funkcje w naszym organizmie. Są ro:

• funkcja podporowo-nośna. Stopy nie tylko stabilizują nasze ciało, ale również utrzymują nasz ciężar;
• funkcja lokomocyjna. Anatomia ludzkich stóp pozwala na przemieszczanie się oraz wykonywanie konkretnych ruchów.

Przeczytaj też: Co na odparzenia u stóp?

Choroby stóp

Schorzenia dotyczące stóp mają różną etiologię. Niektóre z nich powstają wskutek zmian cywilizacyjnych, inne (np. grzybica stóp) są skutkiem bezpośredniego kontaktu z patogenem.

Do najczęstszych chorób stóp należą:

• wrastające paznokcie – objawiają się zaczerwienieniem, obrzękiem i bolesnością w obrębie paznokcia;
• nadmierne rogowacenie i pękanie pięt – skóra na piętach jest krucha i się łuszczy. Dodatkowo przybiera brudnoszary lub żółty odcień;
• brodawki na stopach – mają postać pojedynczych, bolesnych, powierzchownych lub głębokich zmian z tendencją do zlewania się;
• grzybica stóp i paznokci – objawia się wystąpieniem rumieniowato-złuszczających się ognisk z pęcherzykami na skórze. Możemy wyróżnić grzybicę potnicową, międzypalcową i złuszczającą. Grzybica paznokci skutkuje pogrubieniem, nadmiernym rogowaceniem oraz łamliwością płytki, zmianą jej barwy na zielonkawą lub żółtobrunatną;
• stopa cukrzycowa – schorzenie, które jest powikłaniem cukrzycy. Objawia się sączącymi rogowaceniami, pękającymi modzelami, wrastającymi, pogrubionymi paznokciami. Dodatkowo można zaobserwować stopniowy zanik włosów, gruczołów potowych i łojowych.

To też może Cię zainteresować: Kostka Arkady – zabieg na wrastające paznokcie

Wady stóp

Wady stóp to nieprawidłowości w budowie kostno-stawowej. Niektóre z nich są widoczne od razu po urodzeniu, inne ujawniają się dopiero podczas nauki chodzenia. Nieleczone mogą mieć negatywny wpływ na cały układ kostno-stawowy. Objawiają się przede wszystkim bólem w trakcie poruszania się, dyskopatią oraz wadami postawy. Wady stóp mogą mieć również charakter nabyty. Do czynników, które sprzyjają powstaniu zaburzeń w obrębie prawidłowej budowy stopy, zaliczamy:

• nadwagę i otyłość,
• obniżenie napięcia mięśni,
• długie przebywanie w pozycji stojącej lub siedzącej,
• noszenie niewłaściwie dobranego obuwia,
• zaburzenia krążenia krwi,
• choroby przewlekłe.

Najczęściej spotykanymi wadami stóp są:

• stopa płasko-koślawa – objawia się obniżeniem wysklepienia stopy z jednoczesnym odchyleniem pięty na zewnątrz. Objawia się bólem stóp oraz łydek;
• płaskostopie – stopa pozbawiona jest fizjologicznego wysklepienia. Brak leczenia może doprowadzić do zapalenia torebek stawowych, wiązadeł lub wykształcenia się palucha koślawego;
• haluks (koślawy paluch) – paluch odchyla się w stronę pozostałych palców, poszerzając przodostopie. Haluks powoduje ból w okolicach kości śródstopia, który często uniemożliwia chodzenie;
• stopa szpotawa – stopy skierowane są do środka i mają charakterystyczny, sierpowaty kształt. Wadzie towarzyszą dolegliwości bólowe i ograniczenie ruchów w stopie.

Sprawdź również: Czym jest zespół niezgrabnego dziecka?

Leczenie chorób stóp

Diagnostyka chorób stóp może opierać się na wykonaniu różnych badań. Podstawę odgrywa badanie fizykalne stopy. Dzięki niemu możliwe jest zaobserwowanie zmian grzybiczych na skórze czy ocena ruchomości poszczególnych struktur. Często wykorzystywane są również badania obrazowe, takie jak:

• obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego,
• tomografia komputerowa.

Leczenie schorzeń stóp jest uzależnione od rodzaju choroby, stopnia jej zaawansowania, a także wieku pacjenta. Szybkie wykrycie choroby i niezwłoczne wdrożenie terapii pozwala uniknąć bardziej inwazyjnych metod leczenia, np. interwencji chirurgicznej.

W zależności od podłoża choroby stóp oraz występujących symptomów, leczenie wymaga ścisłej współpracy podologa z dermatologiem, fizjoterapeutą, ortopedą lub diabetologiem. Terapia wad stóp polega przede wszystkim na wykonywaniu ćwiczeń, noszeniu ortez, wkładek oraz separatorów. W przypadku chorób skóry, stosowane są leki miejscowe o działaniu przeciwgrzybiczym, łyżeczkowanie czy zamrażanie ciekłym azotem.

To też może Cię zainteresować: Jak dbać o stopy?

Jak dbać o stopy?

Codzienna pielęgnacja stóp pomaga utrzymać je w dobrej kondycji i ograniczyć wpływ szkodliwych czynników. Oto kluczowe zasady dbania o stopy:

• unikanie długiego moczenia stóp;
• codzienne mycie stóp delikatnym środkiem myjącym;
• dokładne i delikatne wycieranie stóp po umyciu, zwłaszcza przestrzeni między palcami;
• stosowanie kremów przeznaczonych do pielęgnacji stóp;
• regularne oglądanie swoich stóp pod kątem występowania zmian chorobowych;
• noszenie wkładek, jeżeli jest to konieczne;
• codzienne zmienianie skarpetek;
• noszenie odpowiednio dopasowanego obuwia;
• unikanie chodzenia na boso w miejscach publicznych.