Kryptosporydioza – przyczyny, objawy, diagnostyka zakażenia Cryptosporidium parvum

Co to jest kryptosporydioza?

Kryptosporydioza (łac., ang. cryptosporidiosis) to powszechnie występująca na całym świecie choroba pasożytnicza u ludzi i u zwierząt. Najczęściej wywołuje ją pasożyt Cryptosporidium parvum, czyli pasożyt zwierząt domowych.

Zakażenie tym pasożytem to jedna z częstszych przyczyn biegunek – może dotyczyć nawet 30–40 proc. wszystkich przypadków. Najczęściej występuje kryptosporydioza u dzieci i osób starszych, a także u osób z osłabionym układem odpornościowym.

Cryptosporidium parvum – jak można się zarazić oocystą?

Inwazyjną postacią pasożyta są oocysty, które rozwijają się w jelicie i są wydalane wraz z kałem. Nosicielem pasożyta jest przede wszystkim bydło domowe, schorzenie może przejść na domowników w gospodarstwie, w którym występuje kryptosporydioza u cieląt.

Kryptosporydiozą można się zarazić na drodze kontaktu bezpośredniego z zakażonymi zwierzętami, a także spożywania zakażonej wody czy nieumytych owoców bądź warzyw. Oocysty są odporne na działanie niskiej temperatury czy chlorowania wody, a ich niewielkie rozmiary uniemożliwiają ich zatrzymanie w procesie filtracji wody. Wszystko to sprzyja łatwemu przenoszeniu się form inwazyjnych pasożyta.

Po połknięciu oocysty dochodzi uwolnienia sporozoitów. W jelicie cienkim wnikają one do komórek nabłonkowych i tu się namnażają, aż ostatecznie powstają dojrzałe oocysty; część z nich wydalana jest na zewnątrz wraz z kałem, zaś część przenika do krwiobiegu i prowadzi do wystąpienia objawów chorobowych.

Przeczytaj: Szczepienie przeciw polio – zwykłe czy skojarzone?

Kryptosporydioza – objawy

Zakażenie kryptosporydiozą u człowieka może przebiegać bezobjawowo. Najczęściej jednak pojawiają się symptomy choroby – najczęściej około tygodnia po zakażeniu. Kryptosporium namnaża się w przewodzie pokarmowym, a zatem główne objawy kryptosporydiozy dotyczą dolegliwości żołądkowo-jelitowych.

W przebiegu inwazji Cryptosporidium charakterystyczne jest występowanie obfitej, wodnistej biegunki bez domieszki krwi. Najczęściej biegunka mija samoistnie, jednak u osób z upośledzoną odpornością dochodzi do dalszych komplikacji. Rozwija się stan zapalny błony śluzowej jelit, skrócenie kosmków jelitowych i zaburzenia wchłaniania.

Poza luźnymi stolcami, do objawów cryptosporidiosis zalicza się:

• kurczowe bóle brzucha,
• nudności,
• gorączkę,
• brak apetytu.

Występują także ogólne objawy zakażenia – osłabienie, spadek masy ciała.

Kryptosporydioza – badania

Objawy zakażenia Cryptosporidium parvum nie są charakterystyczne, zatem konieczne jest wykonanie diagnostyki laboratoryjnej. Podstawowym badaniem jest analiza świeżej próbki kału pod kątem obecności oocyst. Możliwe jest także wykrycie pasożyta w próbce kału utrwalonej w formalinie. W kale wykryć można ponadto DNA pierwotniaka metodą PCR, a także antygeny pasożyta wykrywane metodami immunoenzymatycznymi.

Rzadko stosowane badania w diagnostyce kryptosporydiozy to detekcja pasożyta w materiale z biopsji jelita, pęcherzyka żółciowego czy dróg żółciowych, a także próbkach plwociny.

Kryptosporydioza u ludzi – leczenie

Leczenie kryptosporydiozy sprowadza się do stosowania leków przeciwpasożytniczych:

• nitazoksanidu w dawce 500 mg przyjmowanej dwa razy dziennie przez 3 dni,
• paromomycyny w dawce 500 mg 4 razy na dobę,
• spiramycyny,
• klarytromycyny.

Pomocniczo można stosować elektrolity w przebiegu biegunek, a u osób z zaburzoną odpornością – leki przeciwwirusowe.

Czytaj również: Choroba kociego pazura – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Zapobieganie zakażeniu kryptosporium

Profilaktyka kryptosporydiozy – podobnie jak w przypadku innych pasożytów bytujących w przewodzie pokarmowym – sprowadza się do zachowania higieny. Konieczne jest mycie rąk, dokładne mycie warzyw i owoców, unikanie spożywania niedogotowanych owoców morza.

Ponadto należy unikać spożywania nieuzdatnionej wody oraz kąpieli w wodzie, która nie była poddana ozonowaniu.