Dieta Atkinsa – na czym polega? Wskazania, przeciwwskazania, zasady, jadłospis, efekty, skutki uboczne

Na czym polega dieta Atkinsa?

Dieta Atkinsa została stworzona w latach 70. XX wieku przez amerykańskiego kardiologa Roberta Atkinsa. Do dzisiaj jest to sposób odżywiania, który ma swoich zwolenników (choć nie jest pozbawiony wad).

Dietę Atkinsa można porównać do modnej ostatnio diety keto (przy czym istnieje kilka różnic między nimi). Jest to dieta niskowęglowodanowa, której głównym założeniem jest ograniczenie węglowodanów na koszt białka i tłuszczów. Według jej autora ma to doprowadzić do stanu ketozy, podczas którego organizm przestaje pobierać energię z węglowodanów. Zaczyna czerpać ją z tkanki tłuszczowej, co pomaga zrzucić zbędne kilogramy.

Fazy diety Atkinsa

Wyróżnia się 4 fazy diety Atkinsa:

• wprowadzającą;
• kontynuacyjną;
• stabilizacji wstępnej;
• stabilizacji ostatecznej.

Czym charakteryzują się poszczególne z nich?

Faza indukcji

Pierwsza faza diety Atkinsa trwa 2 tygodnie. Zakłada wyeliminowanie z jadłospisu produktów zbożowych, owoców, mleka, alkoholu, warzyw skrobiowych, miodu, dżemu, słodyczy, napojów z kofeiną. Za to dopuszcza spożywanie ryb, orzechów, nasion, niektórych warzyw, jajek, sera żółtego, sera pleśniowego i mięsa.

Podczas tej fazy diety dozwolone jest spożycie węglowodanów na poziomie 20 gramów dziennie. Powinny one pochodzić głównie z warzyw i orzechów.

Faza równoważenia

Osoby będące na diecie Atkinsa mogą na tym etapie zwiększyć spożycie węglowodanów do 50 gramów dziennie. Ponadto mogą włączyć do jadłospisu nowe produkty, takie jak orzechy i wybrane owoce (maliny, jagody, truskawki). W tej fazie dopuszcza się również zwiększenie ilości warzyw w diecie.

Faza przygotowawcza

Od tego momentu osoba na diecie Atkinsa może zwiększać ilość węglowodanów w jadłospisie o 10 gramów tygodniowo. Pod warunkiem, że nie obserwuje wzrostu masy ciała. Jeśli redukcja masy ciała nie jest zadowalająca, zaleca się ponowne ograniczenie spożycia węglowodanów.

Faza przygotowawcza diety Atkinsa trwa około 2-3 miesiące.

Faza końcowa

Ostatni etap diety Atkinsa skupia się na utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Zaleca się, aby nie zwiększyła się o więcej niż 12 kg.

Główne zasady diety Atkinsa

Jak można podsumować główne zasady diety Atkinsa? Podstawą jest ograniczenie ilości węglowodanów w jadłospisie – zgodnie z zaleceniami obowiązującymi w danej fazie. Zalecane jest większe spożycie białka (pochodzącego np. z chudego mięsa, ryb) i tłuszczów roślinnych.

Na każdym etapie diety przeciwwskazane jest spożywanie:

• cukru w czystej postaci;
• produktów z cukrem dodanym (np. słodyczy, słodkich napojów);
• produktów zbożowych;
• mleka;
• produktów o wysokim stopniu przetworzenia;
• alkoholu.

A co można jeść stosując dietę Atkinsa? Bez większych ograniczeń można spożywać mięso, owoce morza, ryby, tłuszcze roślinne, tłusty nabiał, orzechy (od drugiej fazy diety), orzechy i warzywa o niskiej zawartości węglowodanów.

Zalety diety Atkinsa

Jedną z głównych zalet diety Atkinsa, która zachęca do jej stosowania jest możliwość szybkiej utraty masy ciała. Jednak to nie wszystko, bo taka dieta ketogeniczna różni się od niektórych restrykcyjnych diet odchudzających. Czym? Przede wszystkim tym, że nie wiąże się z potrzebą skrupulatnego liczenia kalorii. Ponadto nie trzeba ograniczać się do kilku dozwolonych produktów. Ich lista jest dość długa, dzięki czemu osoba na diecie Atkinsa zazwyczaj nie ma wrażenia, że musi zrezygnować ze wszystkiego, co lubi jeść.

Jakie są inne zalety diety Atkinsa? Jedną z nich jest również mniejsza ochota na podjadanie.

Wyniki badań naukowych wskazują również na to, że dieta Atkinsa może mieć korzystny wpływ na markery zdrowotne, takie jak glukoza na czczo, trójglicerydy i hemoglobina. Przy czym takie same efekty obserwuje się przy innej diecie, która jest uznawana przez ekspertów za zdrowszą. Mowa tu o diecie śródziemnomorskiej.

Wady diety Atkinsa

Efekty diety Atkinsa mogą zachęcać do jej stosowania. Jednak warto mieć na uwadze, że eksperci wskazują na liczne wady diety Atkinsa. W ostatnich rankingach zdrowotności diet zajmuje ona niską pozycję. Dlaczego?

Dieta Atkinsa (szczególnie pierwsza faza) prowadzi do utraty wody z organizmu. W dłuższym okresie może być to niebezpieczne dla zdrowia. Ponadto może powodować skutki uboczne, takie jak:

• zaparcia;
• osłabienie i zmęczenie;
• wahania nastroju;
• niestrawność;
• efekt jojo.

Ponadto ze względu na wyeliminowanie niektórych grup produktów z jadłospisu, wiąże się z ryzykiem niedoborów pokarmowych. W celu ich uniknięcia osoby będące na diecie Atkinsa powinny rozważyć przyjmowanie suplementów witaminowych.

Na koniec warto dodać, że efekty diety Atkinsa wyglądają zachęcająco, ale zazwyczaj są krótkotrwałe. Taki sposób odżywiania nie pomaga w kształtowaniu zdrowych nawyków żywieniowych. W związku z tym w krótkim czasie po zakończeniu diety Atkinsa może pojawić się problem z efektem jojo i utrzymaniem pożądanej masy ciała.

Wskazania i przeciwwskazania do stosowania diety Atkinsa

Stosowanie diety Atkinsa może być polecane osobom, którym zależy na redukcji masy ciała. Jednak należy pamiętać o tym, że istnieją zdrowsze sposoby na osiągnięcie tego celu (np. stosowanie diety śródziemnomorskiej i regularna aktywność fizyczna).

Co z przeciwwskazaniami? Dieta Atkinsa nie jest polecana kobietom w ciąży i karmiącym piersią, a także osobom z zaburzeniami gospodarki hormonalnej, bardzo aktywnym fizycznie i osobom z niedowagą. Wśród przeciwwskazań wymienia się również choroby nerek i układu sercowo-naczyniowego.

Przykładowy jadłospis

Jak wygląda przykładowy jadłospis na diecie Atkinsa?

• Śniadanie: omlet ze szpinakiem i herbata bez cukru.
• Drugie śniadanie: domowy twarożek z pomidorem i garść truskawek.
• Obiad: pieczona pierś z kurczaka podana z brokułem gotowanym na parze.
• Kolacja: sałatka z rukolą, pomidorkami koktajlowymi, kawałkami cukinii i łososiem wędzonym.