Werbena cytrynowa – właściwości lecznicze, zastosowanie w kuchni i kosmetyce

Werbena cytrynowa – co to za roślina?

Werbena cytrynowa (lippia citriodora), inaczej miłowanka trójlistna, cukrownica trójlistna, erba, cedronella, lemon verbena, to roślina pochodząca z rodziny werbenowatych (verbenacea). W Europie pojawiła się około XVII wieku. Pochodzi z Ameryki Południowej, ale można ją spotkać także w Ameryce Północnej. Uprawiana też w południowej Francji i Hiszpanii,.

Uprawa werbeny cytrynowej w Polsce z uwagi na niską mrozoodporność możliwa jest pod osłonami, na parapecie w domu lub w ogrodzie jako roślina jednoroczna. Roślina rośnie też dziko na polach, łąkach i przydrożnych rowach.

Lippia trójlistna to krzew osiągający zwykle do 2 m, chociaż nie przycinany rosnąć wyżej. Roślina ma długie (8 cm długości), szorstkie i błyszczące liście o spiczastym kształcie i zielono-seledynowej barwie. Zgniecione wydzielają olejki eteryczne, gdyż posiadają liczne gruczoły zapachowe. Czas kwitnienia werbeny przypada na wczesne lato lub późną jesień. Wówczas pojawiają się drobne białe lub biało-różowe kwiaty zebrane w gęste kwiatostany.

Ziele werbeny zawiera glikozydy (witeksyna i izowiteksyna), flawonoidy, ligany, seskwiterpeny oraz triterpeny i fenolokwasy. Za charakterystyczny, cytrynowy zapach werbeny odpowiadają składniki takie jak: cytral, nerol i geraniol. Surowcem leczniczym są młode liście lippii trójlistnej.

Zobacz też: Na co działa Sinuren?

Werbena cytrynowa – właściwości lecznicze

Właściwości werbeny wykorzystywane są w leczeniu wielu chorób i dolegliwości. Napar z werbeny zaleca się przy przeziębieniach i zapaleniu górnych dróg oddechowych. Werbena lekarska jet też naturalnym środkiem moczopędnym – poprawia pracę nerek i łagodzi obrzęki. W medycynie ludowej stosowano ją przy kamieniach moczowych. Uzyskany olejek eteryczny z werbeny obkurcza naczynia krwionośne, zapobiegając stanom zapalnym.

Badania naukowe potwierdziły, iż zioło werbena zawiera werbenaliny. Napar z lippii pomaga więc przy migrenach, bólach głowy i zatok, nerwobólach. Zalecany jest też przy bezsenności, depresji, gdyż poprawia nastrój. Herbata z werbeny korzystnie wpływa więc na układ nerwowy, dlatego też warto po nią sięgać wieczorem przed snem.

Zawarty w roślinie cytral wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwpasożytnicze, a także hamuje także wzrost komórek nowotworowych. Udowodniono także, iż wyciągi z werbeny cytrynowej hamują rozrost gronkowca złocistego.Korzystne działanie ziela werbeny cytrynowej wykorzystuje się też w problemach z układem pokarmowym. Dzięki właściwościom rozkurczowym ziele ułatwia trawienie, łagodzi zaburzenia żołądkowo-jelitowe i wspomaga pracę wątroby. Stosowane jest w niestrawności, wzdęciach, biegunce i kolce. Werbena do picia w postaci herbatki to naturalny środek odświeżający i niwelujący przykry zapach z ust.

Napary stosowane u karmiącym matek wspomagają laktację. Przeciwwskazania do stosowania werbeny cytrynowej obejmują kobiety w ciąży. Ziele może wywołać skurcze macicy, co grozi poronieniem.

Werbena – zastosowanie

Werbena cytrynowa w kuchni jest chętnie wykorzystywana ze względu na przyjemny, cytrynowy zapach. Stosuje się ją do:

• przygotowania orzeźwiających herbatek i napojów,
• przyprawiania potraw z ryb, drobiu, marynat, dressingów, warzyw, sałatek owocowych,
• jako dodatek do dżemów, sorbetów, puddingów.

Świetnie komponuje się z owocami morza, wanilią i owocami. Podczas gotowania lipiia nie traci swojego smaku. Często też stosowana jest jako zamiennik skórki pomarańczy.

Z liści werbeny można też przygotować smaczną polewę np. do muffinek. Należy je zasypać brązowym nierafinowanym cukrem i przechowywać w zakręconym szklanym słoiku. Syrop z werbeny na winie to dobry dodatek do wielu deserów.

Werbena cytrynowa w kosmetyce wykorzystywana jest do produkcji perfum. Olejków eterycznych używa się do produkcji kosmetyków (m.in. mydeł, toników), ale też do aromaterapii. Suszone ziele werbeny dodaje się do pachnących saszetek i mieszanek ziołowych„potpourri”, które można pozostawiać w szafach czy pomieszczeniach, żeby cieszyć się aromatycznym zapachem. Wraz z lawendą i chmielem używa się jej do napełniania tzw. poduszek ziołowych ułatwiających zasypianie. Zapach suszonych lub świeżych listków dodanych do kąpieli na pewno poprawi nam nastrój po ciężkim dniu.

Czytaj również: Szałwia – na co pomaga? Właściwości lecznicze i zastosowanie szałwii lekarskiej

Jak zrobić herbatę z werbeny cytrynowej?

Z suszonych listków zioła można z nich przygotować pyszną herbatkę. Wystarczy zalać susz (ok. 5 g) wodą, najlepiej o temperaturze 100 stopni. Zaparzać pod przykryciem przez 5–7 minut, po czym przecedzić i wypić. Można też dodać liski mięty i miód. Herbatkę werbenową można pić kilka razy dziennie.

Warto wiedzieć, gdzie kupić werbenę. Suszone liście werbeny cytrynowej są dostępne w sklepach herbacianych i zielarskich. Sadzonki i nasiona werbeny cytrynowej można z powodzeniem nabyć w sklepie i uprawiać roślinę w doniczce na parapecie. Pachnące listki są wtedy na wyciągnięcie ręki.