Limfocyty – co oznaczają obniżone i podwyższone limfocyty?

Limfocyty – co to jest? Jaką pełnią rolę?

Limfocyty są specjalną grupą komórek krwi należącą do układu odpornościowego. Ważną rolą limfocytów jest wspieranie odpowiedzi układu odpornościowego, wywołanej drobnoustrojem wnikającym do organizmu człowieka (limfocyty bronią organizm m.in. przed komórkami nowotworowymi). Zajmują się rozpoznaniem patogenu oraz aktywacją odpowiednich szlaków odpowiedzi układu immunologicznego (oddziałują więc również na pracę innych komórek układu immunologicznego).

Limfocyty razem z monocytami są zaliczane do agranulocytów, które stanowią ważną grupę krwinek białych – leukocytów. Limfocyty są niewielkimi, okrągłymi bądź owalnymi komórkami, z małą ilością cytoplazmy. Szacuje się, że połowa populacji limfocytów znajduje się w narządach limfoidalnych, takich jak: grasica, szpik kostny, węzły chłonne, migdałki, grudki limfatyczne. Pozostała część limfocytów jest zlokalizowana we krwi, tkance łącznej oraz nabłonkach.

Podwyższone limfocyty oraz limfocyty niskie obserwuje się w przebiegu szeregu chorób, dlatego monitorowanie poziomu limfocytów we krwi jest istotnym elementem diagnostycznym.

LiImfocyty T i limfocyty B – czym się różnią?

Limfocyty są różnorodną grupą – składają się na nią dwie postaci tych komórek.

• Limfocyty B odpowiedzialne są za odpowiedź humoralną. Ich szczególnym zadaniem jest rozpoznanie antygenu, a następnie wytworzenie przeciwko niemu przeciwciał. Produkcja limfocytów B zachodzi w szpiku kostnym.
• Limfocyty T odpowiadają są za odpowiedź komórkową. Ich głównym zadaniem jest wytwarzanie przeciwciał skierowanych przeciwko konkretnemu alergenowi. Podobnie jak limfocyty B są wytwarzane w szpiku kostnym. Dojrzewanie limfocytów T zachodzi w grasicy (inaczej są nazywane limfocytami grasicozależnymi), odmiennie niż limfocytów B.

Ze względu na pełnioną funkcję limfocyty T można podzielić na poszczególne frakcje:

• limfocyty Tc – ich zadaniem jest niszczenie komórek, które są rozpoznane jako zainfekowane, np. zakażone bakteryjnie, wirusowo lub zmienione nowotworowo;

• limfocyty Th – wspomagają aktywację limfocytów B oraz makrofagów. Pełnią ważną funkcję przy wspomaganiu odpowiedzi komórkowej i humoralnej, prowadzą do wydzielania cytokin;

• limfocyty Treg – spełniają bardzo ważną funkcję w regulowaniu aktywności układu odpornościowego. Hamują nadmierną odpowiedź, która może doprowadzić do reakcji nadwrażliwości lub zbyt dużej reakcji zapalnej. Limfocyty bronią także organizm przed autoagresją.

Wysoki lub niski poziom limfocytów – kiedy wykonać badanie?

Liczbę limfocytów ocenia się wykonując rozmaz krwi obwodowej w badaniu morfologicznym. Analizę wyniku limfocytów należy przeprowadzać w porównaniu z innymi parametrami w badaniu krwi.

Rozmaz krwi z oceną m.in. limfocytów wykonuje się w zaburzeniach odporności zarówno dzieci jak i dorosłych, a także w chorobach krwinek białych, w rozpoznaniu chorób mieloproliferacyjnych, mielodysplastycznych lub innych chorób hematologicznych. Badanie poziomu limfocytów przydatne jest w diagnostyce stanu zapalnego oraz rozpoznaniu różnych zakażeń.

W celu ustalenia, czy poziom limfocytów jest w normie, niezbędna jest próbka krwi uzyskana od pacjenta. Pobranie krwi polega na niewielkim nakłuciu żyły łokciowej i uzyskaniu niewielkiej ilości krwi. Próbkę należy opisać i przekazać do laboratorium, które wykona odpowiednie oznaczenie. Procedura jest taka sama w przypadku podejrzenia obniżonych lub podwyższonych limfocytów u dziecka.

Limfocyty – norma

Ogólnie podaje się, że norma dla limfocytów zawarta jest w granicach 1,0–5,0*10⁹/l, co stanowi 20–45 proc. wszystkich krwinek białych. Jednakże prawidłowe wyniki są uzależnione od płci oraz wieku pacjenta, a także od metody oznaczenia. Jakie są normy limfocytów?

• norma limfocytów dla mężczyzn i kobiet wynosi 1,2–3,3*10⁹/l,
• norma limfocytów dla dzieci wynosi 4,0–8,0*10⁹/l,
• norma limfocytów dla noworodków wynosi 2–10*10⁹/l.

Wartości referencyjne mogą być nieznacznie różne w zależności od laboratorium, w którym była pobierana krew. Zarówno za dużo limfocytów, jak i limfocyty niskie mogą świadczyć o zaburzeniu funkcjonowania organizmu, dlatego konieczna jest dodatkowa, bardziej dokładna diagnostyka.

Podwyższone limfocyty (limfocytoza) – co oznacza nadmiar limfocytów?

Stan, w którym stwierdza się limfocyty podwyższone, określany jest jako limfocytoza. Za dużo limfocytów występuje w przypadku:

• przewlekłego zakażenia bakteryjnego, np. krztuścem, gruźlicą,
• zakażeń wirusowych, np. świnki, różyczki, odry, mononukleozy zakaźnej, cytomegalowirusa,
• wirusowego zapalenia wątroby,
• toksoplazmozy,
• neutropenii ze względną limfocytozą,
• białaczki limfocytowej,
• szpiczaka limfatycznego,
• choroby Crohna.

Podwyższony poziom limfocytów towarzyszy także wrzodziejącemu zapaleniu jelit, zapaleniu naczyń, chorobie Addisona i względnej tyreotoksykozie (nadmiarze hormonów tarczycy). Podwyższone limfocyty u dziecka i osoby dorosłej mogą także świadczyć o nadwrażliwości na przyjmowane leki.

Obniżone limfocyty – o czym mogą świadczyć niskie limfocyty?

Zbyt niski poziom limfocytów to tzw. limfocytopenia. Pojawia się ona w zastoinowej niewydolności serca oraz w rozszerzeniu naczyń chłonnych jelit. Zbyt niski poziom limfocytów może towarzyszyć niedokrwistości aplastycznej.

Obniżony poziom limfocytów występuje także w:

• przebiegu złośliwej choroby nowotworowej, np. choroby Hodgkina,
• podczas zakażenia HIV,
• chorobach autoimmunologicznych (stwardnienie rozsiane, toczeń układowy, reumatoidalne zapalenie stawów).

Obniżone limfocyty u dziecka lub osoby dorosłej występuje w przebiegu niewydolności nerek. Za mało limfocytów obserwuje się także u osób poddawanych chemioterapii i radioterapii, a także podczas drenażu przewodu piersiowego. Niedobór limfocytów pojawia się też w czasie leczenia glikokortykosteroidami.