Granulocyty – co to? Rodzaje, funkcje, normy we krwi

Czym są granulocyty?

Granulocyty są rodzajem białych krwinek występujących we krwi, tzw. leukocytów . Charakterystyczne dla granulocytów jest podzielone na segmenty jądro oraz liczne ziarnistości w cytoplazmie.

Granulocyty, podobnie jak i inne leukocyty, powstają w szpiku kostnym. W procesie krwiotworzenia szpik kostny wytwarza aż 60% granulocytów w skali wszystkich produkowanych tam leukocytów. W przeciwieństwie do innych komórek obronnych granulocyty żyją bardzo krótko, 6–12 godzin. Dlatego ważne jest, aby były produkowane ciągle i w tak dużej ilości.

Jakie są rodzaje granulocytów? Wyróżnia się trzy rodzaje granulocytów:

• granulocyty obojętnochłonne – inaczej neutrofile (NEUT);
• granulocyty kwasochłonne – inaczej nazywane eozynofilami (EOS);
• granulocyty zasadochłonne – inaczej bazofile (BASO).

Wykonany podział jest oparty o zdolność poszczególnych granulocytów do pochłaniania barwników o określonej kwasowości lub zasadowości. Oprócz różnic występujących w budowie morfologicznej istnieją również różnice w funkcjach poszczególnych granulocytów.

Krwinki białe można podzielić na granulocyty oraz agranulocyty. Do tej drugiej grupy można zaliczyć limfocyty i monocyty.

Czytaj również: Anemia sierpowata – przyczyny, objawy, leczenie

Rodzaje granulocytów we krwi

Granulocyty obojętnochłonne

Neutrofile spośród wszystkich granulocytów i agranulocytów mają największy udział procentowy we krwi u dorosłego człowieka – 54–62%. Wykazują ruch pełzakowaty oraz posiadają charakterystyczne jądro podzielone na segmenty (2–5). Neutrofile to komórki układu odpornościowego, które bronią organizm przed atakiem drobnoustrojów. Charakteryzuje je szybkość ataku w przypadku wniknięcia patogenu. Na drodze fagocytozy usuwają obce patogeny.

Zwiększona produkcja granulocytów obojętnochłonnych ma miejsce podczas stanu zapalnego. W wyniku kontaktu neutrofilii z drobnoustrojami często dochodzi do obumierania neutrofili, które następnie przekształcają się w ropę. Jest to gęsty, zielonożółty lub bladożółty płyn. Norma granulocytów obojętnochłonnych wynosi 1800-8000/µl, 60-70% wszystkich leukocytów.

Przeczytaj również: Gęsta krew – jakie są przyczyny nadmiernej lepkości krwi?

Granulocyty kwasochłonne

Eozynofile występują we krwi dorosłego człowieka od 1 do 6%. W barwieniu eozyną przybierają kolor ceglastoczerwony. Ich jądro ma kształt okularowy. Do najważniejszych zadań tych granulocytów należy destrukcja obcych białek, np. alergenów, które dostały się do organizmu. Charakteryzuje je ruch pełzakowaty oraz zdolność do fagocytozy. Wzmożona produkcja eozynofilów zachodzi w przypadku zarażenia pasożytem – mają one za zadanie zniszczyć larwy oraz jaja pasożytów. Granulocyty kwasochłonne wpływają na proces alergiczny, mogą złagodzić alergie. Norma granulocytów kwasochłonnych wynosi 50-400/µl, 2-4% wszystkich leukocytów.

Granulocyty zasadochłonne

Bazofile są obecne we krwi dorosłego człowieka w ilości mniejszej niż 1%. W przeciwieństwie do pozostałych nie poruszają się ruchem pełzakowatym. W cytoplazmie bazofili dostrzegalne są okrągłe, duże ziarenka, które podczas barwienia przybierają kolor ciemnofioletowy. Prowadzą fagocytozę, ale w znacznie mniejszym stopniu niż neutrofile. Mają zdolność produkowania interleukiny 4, która wpływa na limfocyty B oraz na produkcję heparyny i serotoniny. Norma granulocytów zasadochłonnych wynosi: 0-300/µl, 0-1% wszystkich leukocytów.

Jaka jest rola granulocytów?

Granulocyty po dostaniu się do krwiobiegu cały czas w nim krążą. Przez cały czas są w stanie gotowości do zaatakowania obcego antygenu, który wniknął do organizmu człowieka. Granulocyty należą do takiego rodzaju krwinek białych, które walczą w sposób bezpośredni z patogenami. Wspomniane wcześniej ziarnistości w cytoplazmie to enzymy uformowane w postać granulek, służą one do niszczenia ciał obcych.

Kiedy krążące we krwi granulocyty napotkają na swojej drodze potencjalnego kandydata do zniszczenia, wchodzą z nim w kontakt bezpośredni. Przylegają do patogenu i rozpoczynają proces rozpuszczania jego błony komórkowej. Następnie w wyniku gromadzenia się toksycznych ziarenek dochodzi do porażenia antygenu. To z kolei prowadzi do podziału obcej komórki, co niewątpliwie ułatwia dalszy atak granulocytów.

Jak określić ilość granulocytów we krwi?

Ocenę ilości granulocytów w organizmie człowieka otrzymuje się w tzw. rozmazie krwi obwodowej. Do tego celu należy pobrać od pacjenta niewielka ilość krwi stanowiącą próbkę do badania. Najlepiej pozyskać ją z żyły łokciowej pacjenta, stanowi ona dogodne źródło dla pobrania krwi, gdyż jest łatwo dostępna i widoczna. Znajduje się w dole łokciowym po wewnętrznej stronie kończyny górnej. Po wprowadzeniu cienkiej igły do żyły, krew pobiera się do jałowej strzykawki. Następnie miejsce pobrania uciska się sterylnym gazikiem w celu uniknięcia powstania krwiaka. Próbkę krwi należy przesłać do laboratorium gdzie zostanie wykonany rozmaz z krwi.

Rozmaz wykonuje się w następujący sposób: kroplę krwi nanosi się na szkiełko podstawowe i za pomocą drugiego szkiełko rozmazuje się tę próbkę. Po odpowiednim wybarwieniu przeprowadza się analizę pod mikroskopem. Granulocyty ocenia się łącznie z agranulocytami w rozmazie krwi.

Co oznaczają wartości podwyższone i obniżone granulocytów?

Mieszcząca się w granicach normy liczba granulocytów jest wykładnikiem zdrowia. Dlatego wszelkie zmiany ilościowe związane z tymi leukocytami mogą wskazywać na toczący się stan chorobowy w organizmie człowieka.

Granulocyty obojętnochłonne – wzrost i spadek

Wzrost liczby granulocytów obojętnochłonnych następuje przeważnie w zakażeniach miejscowych jak i ogólnoustrojowych. Poziom neutrofilów rośnie również w:

• chorobach nowotworowych;
• chorobach hematologicznych;
• po urazach, krwotokach;
• zawałach;
• u palaczy tytoniu.

Spadek neutrofilów notuje się w przebiegu następujących schorzeń:

• zakażenia grzybicze, bakteryjne, infekcje wirusowe;
• zakażenia pierwotniakowi – np. malaria;
• leczenie cytostatykami;
• uszkodzenie szpiku.

Granulocyty kwasochłonne – wzrost i spadek

Podwyższona liczba eozynofilów towarzyszy:

• chorobom alergicznym;
• chorobom pasożytniczym;
• chorobom hematologicznym;
• chorobom zakaźnym;
• astmie oskrzelowej.

Do spadku liczby eozynofilów dochodzi w przypadku:

• duru brzusznego, czerwonki;
• posocznicy;
• ciężkiego oparzenia;
• nadmiernego wysiłku fizycznego;
• wpływ hormonów nadnerczowych.

Granulocyty zasadochłonne – wzrost i spadek

Wzrost granulocytów zasadochłonnych wywołany jest:

• chorobami alergicznymi;
• przewlekłą białaczką szpikową;
• stanami zapalnymi układu pokarmowego w tym wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• niedoczynnością tarczycy.

Spadek bazofili wywołany jest:

• ostrymi infekcjami;
• ostrą gorączką reumatyczną;
• nadczynnością tarczycy;
• niekiedy również stresem.

Czytaj również: Zespół hemofagocytarny – co to jest, przyczyny, objawy, kryteria rozpoznania, leczenie