Stan przedcukrzycowy wymaga stosowania odpowiedniej diety, aby uniknąć cukrzycy typu 2
4.4
25
0
Choć często można się jeszcze spotkać z określeniem tzw. diety cukrzycowej, już od wielu lat przyjmuje się, że zalecenia dietetyczne dla osób z zaburzeniami metabolizmu glukozy nie odbiegają zbytnio od wskazań dla osób zdrowych. Różnice w diecie dla cukrzyków polegają na pojedynczych szczegółowych zasadach, a także konieczności dopasowywania ilości spożywanych posiłków do dawek leków (lub odwrotnie).
Dieta każdego człowieka powinna być zrównoważona pod kątem zawartości składników odżywczych, a także posiadać odpowiednią wartość kaloryczną, aby pozwolić utrzymać prawidłową masę ciała. U osób z cukrzycą, ze względu na wysokie zagrożenie chorobami naczyń krwionośnych, bardzo ważne jest również kontrolowanie zawartości tłuszczów oraz soli w spożywanych posiłkach, gdyż te składniki mogą prowadzić do rozwoju nadciśnienia tętniczego oraz miażdżycy.
Wśród cukrzyków, w tak zwanej diecie cukrzycowej, wyjątkowe znaczenie ma również ograniczanie cukrów prostych, czyli produktów słodzonych i cukru, gdyż bardzo gwałtownie podnoszą one poziom cukru we krwi. Ze względu na opóźnione działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych oraz insuliny podawanej w zastrzykach, szybkie wahania poziomu cukru są u osób chorych niepożądane, dlatego zaleca się przyjmowanie cukrów złożonych, które mają łagodniejszy i rozłożony w czasie wpływ na glikemię.
Do oceny szybkości, z jaką dany pokarm podnosi poziom cukru we krwi, stosuje się specjalny parametr – tzw. indeks glikemiczny.
W kwestii kaloryczności diety, zalecane jest dostosowanie wartości energetycznej do zapotrzebowania oraz aktywności fizycznej chorego, aby utrzymać prawidłową masę ciała (jeżeli nie występuje nadwaga ani otyłość) lub stopniowo redukować wagę. Dieta odchudzająca dla cukrzyków może mieć charakter diety niskotłuszczowej lub niskowęglowodanowej i powinna prowadzić do powolnej redukcji masy ciała o ok. 0,5–1 kg na tydzień.
Jednym z największych problemów w codziennym radzeniu sobie z cukrzycą jest prawidłowe dawkowanie leków – zwłaszcza insuliny – w zależności od spożywanych pokarmów. Do tego celu stosuje się odpowiednie przeliczniki oraz tabele, które pozwalają oszacować skład odżywczy posiłków, a następnie zastosować dawkowanie zalecone przez specjalistę diabetologa.
Najczęściej do przeliczania dawek stosuje się tzw. wymienniki węglowodanowe oraz wymienniki białkowo-tłuszczowe.
Wymiennik węglowodanowy (WW) jest to ilość pokarmu, która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych – jest to równe np. 25 gramom pieczywa pszennego czy 100 gramom jabłka. Natomiast wymiennik białkowo-tłuszczowy (WBT) określa każde 100 kcal wartości energetycznej posiłku pochodzącej z białek oraz tłuszczy – jest to jednostka uzupełniająca wymienniki węglowodanowe w przypadku posiłków bogatych w składniki inne niż węglowodany, które także podnoszą poziom glikemii, jednak znacznie wolniej.
Obliczanie WBT jest obowiązkowym elementem terapii pompą insulinową, gdyż urządzenia te mają możliwość programowania schematów dawek, które zabezpieczają chorego zarówno przed szybkim wzrostem poziomu cukru wynikającym ze spożytych węglowodanów, jak i przed powolnym wzrostem wynikającym z białek oraz tłuszczy.
Obliczanie zawartości kalorii, WW lub WBT w posiłku prowadzi się przy pomocy specjalnych tabel, coraz częściej spotyka się także kalkulatory zaprojektowane w tym celu – niektóre dostępne w sieci lub jako darmowe aplikacje na telefony komórkowe.
Po obliczeniu ilości odpowiednich jednostek (WW/WBT) w posiłku, można przeliczyć dawkę według wskazań lekarza, np. podać 1,5 jednostki insuliny na każdy 1 WW. Przy odrobinie praktyki obliczenia wykonuje się szybko i sprawnie w każdej sytuacji, a także można często szacować niektóre posiłki na podstawie własnego doświadczenia.
