Co oznacza uporczywe łaskotanie w gardle?
Uciążliwa dolegliwość poprzedzająca stan zapalny. Można złagodzić ją na wiele sposobów
Górne drogi oddechowe u człowieka składają się z jamy nosowej oraz gardła – to właśnie tą drogą powietrze przedostaje się do płuc. Jama nosowa wyściełana jest błoną śluzową, natomiast gardło to miejsce, gdzie spotykają się dwa układy – oddechowy oraz pokarmowy. Gardło dzieli się na część nosową, odpowiadającą za oddychanie, część ustną, w której łączą się funkcje oddechowe i pokarmowe, a także część krtaniową.
Pod gardłem znajduje się krtań, która łączy ten narząd z tchawicą oraz „zamyka” dolne drogi oddechowe w trakcie jedzenia, zapobiegając dostawaniu się pokarmu do tchawicy. Jej zadaniem jest – przede wszystkim – umożliwienie wydawania człowiekowi dźwięków. W gardzieli znajdują się dodatkowo migdałki podniebienne, a na tylnej ścianie gardła – migdałek gardłowy. Są to skupienia zbudowane z tkanki limfatycznej – wchodzą one w skład tzw. pierścienia Waldeyera (wśród nich znajduje się również migdałek językowy, umieszczony na końcu języka, przy gardzieli), który ma za zadanie chronić gardło przed bakteriami i drobnoustrojami.
Prawidłowo funkcjonujące górne drogi oddechowe umożliwiają swobodną wymianę powietrza i nie utrudniają przełykania – czy to śliny, czy pokarmu. Choroby górnych dróg oddechowych są natomiast szybko zauważane przez pacjenta, mogą objawiać się bowiem bólem, drapaniem w gardle, zalegającą flegmą lub zmianami widocznymi gołym okiem na ścianach jamy ustnej, gardła, a także na migdałkach.
Ból gardła, a także inne objawy, które pacjent odczuwa podczas infekcji górnych dróg oddechowych, mogą zwiastować zwykłe przeziębienie, ale również schorzenia, które niosą za sobą poważniejsze konsekwencje.
Jedną z bardziej powszechnych chorób jest zapalenie gardła, pojawiające się często w okresie jesienno-zimowym. Wirusowe zapalenie gardła jest częstsze (i do jego wyleczenia wystarczą zazwyczaj domowe sposoby: nawilżanie, inhalacje na gardło), rzadziej natomiast występuje bakteryjne zapalenie gardła, wywoływane przez paciorkowce. Obiema formami można zarazić się drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z chorym.
Zapalenie gardła u dzieci w wieku szkolnym występuje znacznie częściej niż u dorosłych. Ostre zapalenie gardła dotyka osób, które cierpią na jego bakteryjną odmianę – objawy wówczas występują dłużej i są bardziej nasilone (gorączka, czerwone gardło), a samo wyleczenie może wymagać podania tabletek na ból gardła, antybiotyku na zapalenie gardła i kilkukrotnej konsultacji z lekarzem. Zapalenie gardła w ciąży nie jest groźne dla zdrowia dziecka, jednak należy skonsultować je z lekarzem, który zaordynuje odpowiednie leczenie, które nie wpłynie na rozwój płodu.
Inną, powszechną chorobą górnych dróg oddechowych jest zapalenie krtani. Do rozwoju tego schorzenia dochodzi na skutek działania niesprzyjających czynników zewnętrznych: przebywania w suchych pomieszczeniach lub takich, w których unoszą się pyły i kurz, a także ze względu na nadmierny wysiłek głosowy. Pierwszym objawem zapalenia krtani jest suchość w gardle, a także charczenie i chrząkanie, które ma pomóc w nawilżeniu krtani i w zniesieniu uczucia suchości. Czasem pojawia się również chrypka, będąca efektem podrażnienia narządu głosowego.
Inne schorzenie atakujące krtań (najczęściej u dzieci) jest określane jako krup – to podgłośniowe zapalenie krtani wywoływane przez wirusy. W tym przypadku również pojawia się chrypka, obrzęk krtani, a także charakterystyczny kaszel, określany jako „szczekający”. Objawem towarzyszącym może być katar. Łagodny krup mija samoistnie po kilku dniach, natomiast ostre podgłośniowe zapalenie krtani wymaga kontaktu z lekarzem – zwłaszcza w przypadku młodszych dzieci oraz alergików, dla których to schorzenie może stanowić poważne zagrożenie życia. Ostry krup najczęściej leczy się kortykosteroidami.
Wśród chorób górnych dróg oddechowych wymienia się również zapalenie migdałków. Jest ono wywoływane przez wirusy (u dorosłych) i bakterie – paciorkowce (najczęściej u dzieci). Do jego rozwoju mogą się przyczyniać stany obniżonej odporności lub gwałtowne ochładzanie gardła (spożywanie zimnych pokarmów i napojów). Ostre zapalenie migdałków (angina) występuje w wyniku zainfekowania nie tylko samych migdałków, ale również błony śluzowej gardła. Każdy wariant tej choroby objawia się ostrym bólem gardła, który promieniuje nawet do uszu, a także gorączką, uciskiem w gardle, a przy anginie – nalotem na migdałkach o biało-żółtej barwie. Pojawia się obrzęk gardła, a przełykanie śliny oraz pokarmu sprawia trudności. Często występujące epizody anginy lub trwały przerost migdałka gardłowego leczy się operacyjnie, wycinając zainfekowaną tkankę. Natomiast zwykłą infekcję migdałków o podłożu bakteryjnym lub wirusowym niweluje się podaniem odpowiednich leków, w tym antybiotyków.
Biały nalot w gardle, połączony z wydalaniem plwociny oraz uczuciem ucisku (gula w gardle) to objawy ropnego zapalenia migdałków. Zalegająca flegma w gardle, w której bytują paciorkowce doprowadza również do powstania ropni okołomigdałkowych – wtedy należy jak najszybciej udać się do lekarza, który zaleci odpowiednią terapię farmakologiczną lub zabieg operacyjny. Ropień okołomigdałkowy (ropień w gardle), oprócz silnego bólu, daje również objaw zwany szczękościskiem i może stanowić powikłanie po nieleczonej anginie.
Łaskotanie w gardle, a następnie ostry ból oraz pojawienie się ropy w gardle może być objawem grzybicy gardła. Pojawia się ona najczęściej u osób z osłabioną odpornością, chorujących na cukrzycę, u seniorów i dzieci. Leczenie odbywa się za pomocą preparatów przeciwgrzybiczych. Z kolei obecność wydzieliny w nosie, a także kaszel, zmiana barwy głosu i trudności z mówieniem to objawy wskazujące na polip w gardle – niezłośliwe narastanie śluzówki. Jeśli jednak do tych objawów dochodzi obrzęk węzłów chłonnych po jednej stronie szyi, może on oznaczać raka nosogardła – taki objaw wymaga natychmiastowej konsultacji z lekarzem.
418
